در حالى كه پديده هاى مؤثر در جهان همگى ذاتاً «غير مستقل» و از حيث وجود و تأثير، «وابسته» به غير(=خدا)يند.

در حقيقت، وجود پديده، از جانب خداست ولى اين امر، به تقدير الهى، از مجراى خاصّى (علل طبيعى ومادى) در جهان تحقق مى پذيرد.

چه خوش مى گويد آقاى سيد احمد رضوى ملقب به «اديب پيشاورى»(متوفى 1349ش) شاعرِ فلك پيماىِ قرن اخير:

تويى اى خداوند جان آفرين *** به هر پيكر اندر روان آفرين

سپهر رونده،روان از تو يافت *** روان، هستى جاودان از تو يافت

فروغِ هر اختر ز خورشيد توست *** جهان نغمه چنگ ناهيد توست

تن وجان، نگاريده كِلكِ توست *** يكى دُرج[1] و ديگر دُرِ سِلكِ[2] توست

جهان، يكسره طور سيناى توست *** همه طورِ پر از تجلاّى توست

همگى مى دانيم يكى از مراتب توحيد، «توحيد در خالقيت» است، بدين معنى كه آفريدگارى جز خداوند نيست.در عين حال توحيد در