4. روح، در تحقيقات علمى روز

تا كنون با واقعيتى به نام روح كه ماوراى بدن است آشنا شديم.

آنچه گفتيم، يك رشته دلايل تجربى «همه فهم» در اثبات تجرد روح بود كه مى تواند براى غالب افراد، يقين آفرين باشد. هم اكنون براى تكميل مطلب، لازم است به نهضت علمى اى كه در اواخر قرن نوزدهم براى انسان شناسى آغاز شد، اشاره اى كنيم تا همگامى علوم تجربى و فلسفى روشن شود، سپس به بيان داورى هاى قرآن بپردازيم.

در سال 1882 ميلادى جمعى به نام «جميعت بررسيهاى روحى» به رياست استاد «جوميك» استاد دانشگاه «كمبريج» كه از متفكران انگليسى بود تشكيل شد.

اعضاى اين جمعيت عبارت بودند از: «اوليوردلوچ» (كه به «داروين علوم طبيعى» لقب يافته است[1])، «ويليام كروكس» شيمى دان بزرگ انگليسى و «فردريك ميرس» و «هورسن» اساتيد دانشگاه «هاروارد» امريكا، «هيزلوپ» استاد دانشگاه «كلمبيا»، و دانشمندان بزرگ ديگرى مانند «عارمى»و «باربت» و «بورمور»و «شارل پيشيه» استاد دانشگاه طب، و رياضى دان بزرگ «كاميل فلاماريون» ستاره شناس فرانسوى و....

اين گروه روى مباحث روحى مطالعه كرده و به تأليف آثار علمى پرداختند، چندانكه در طول مدتى حدود45 سال، پنجاه جلد كتاب بزرگ از طرف آنان در باره موضوع فوق نگاشته شد و بسيارى از مسائل به كمك آنها حل گرديد.