تخطئه و تصويب در آراء مجتهدان

مسأله تخطئه و تصويب فقيهان ازمسائل ديرينه اى است كه در دو علم پيرامون آن گفتگو مى شود: علم كلام و علم اصول.

حاصل گفتگو اين است كه آيا ديدگاههاى همه فقيهان عين صواب و واقعيت است و يا اينكه در ميان آنها يك ديدگاه مطابق واقع است و بقيه خطا و ناصواب مى باشند هرچند همگان در پيشگاه خدا به خاطر رنجى كه در راه استنباط حكم الهى كشيده اند، مثاب و مأجورند. پيش از آنكه به بررسى موضوع بپردازيم نكته اى را يادآور مى شويم و آن اينكه مركز نزاع در اين مسأله احكام شرعيه فرعيه است و در موارد ديگر مانند علوم رياضى همگان معتقدند مصيب يكى است و بقيه مخطىء هستند. اينك به مواردى كه اتفاق نظر بر وحدت مصيب است اشاره مى كنم.