چرا در عصر رسول گرامى از فرقه گرايى خبرى نبود چون او حافظ اصول و فروع و مرجع حق و باطل بود، پس از رسول خدا به خاطر سرپيچى از امام منصوص كه وارث علوم نبوى بود، چنين خلأى پيش آمد و گروه هاى مختلف، قارچ گونه، روييدند. اينجاست كه محاسبات عقلانى به داورى مى نشيند كه براى تكميل دين در قلمرو احكام، و تفسير آيات قرآن و حفظ امت از تفرق و تشتّت، امام منصوصى لازم است كه آگاه از همه احكام، و مسلّط بر تفسير قرآن، و حافظ دين از نظر تحريف باشد، و چنين فردى با آموزش هاى معمولى پديد نمى آيد، بلكه براى پرورش چنين شخصى مانند رسول گرامى، آموزش هاى غيبى لازم است و شناختن چنين فردى، بدون وحى، امكان پذير نيست.

در پايان يادآور مى شويم: مسأله گزينش خليفه به وسيله مردم يا مهاجر و انصار به طور مستقيم يا از طريق اهل حل و عقد، تنها در كتاب هاى كلامى مطرح است و متكلمان اهل سنت براى اقناع پيروان خود چنين نظريه را مطرح مى كنند، در حالى كه پس از رحلت پيامبر، چيزى كه تحقق نپذيرفت، همين گزينش مردمى بود و هرگز خلفاء ـ جز امام على(عليه السلام) از اين طريق به مقام خلافت نايل نيامدند.