المصالح، هم عن صراط التوحيد ناكبون وعن ذكر اللّه معرضون;

آنان كه از صاحبان ضريح و قبور براى اداى حاجت هاى خويش و آسانى كارهاى خود و بهبودى بيمارانشان و نمو زراعت ونابودى دشمنانشان كمك مى طلبند، از جاده توحيد، منحرف و از ياد خدا رو گردانند».

اشكال اين سخن روشن است، زيرا درخواست كمك از غير خدا بسان كمك خواهى از عوامل طبيعى، بر دو نوع است: يكى عين توحيد و ديگرى مايه ى شرك است; يكى ملازم با ياد خدا و آن ديگرى موجب فراموشى خداست.

مرز توحيد و شرك، اسباب ظاهرى و غير ظاهرى نيست، بلكه مرز آن همان استقلال و عدم استقلال، غنا و فقر، اصالت و عدم اصالت است.

فعاليت عوامل غير مستقل و وابسته به خدا، به اذن اوست و كمك خواهى از آن، نه تنها مايه ى غفلت نيست، بلكه مايه ى توجه به خداست، مع الوصف چگونه مى گويد: «عن ذكر اللّه معرضون». و اگر اين نوع استعانت ها مايه ى فراموشى خدا باشند، بايد توسل به اسباب مادى و نيروهاى انسانى نيز مايه ى فراموشى گردند.

شگفت است از نويسنده ى ديگرى مانند شيخ محمود شلتوت كه در تفسير خود عين جمله هاى (عبده) را بى كم و زياد آورده و مسئله را خاتمه داده است و ظاهر حصر را (إِيّاكَ نَسْتَعِين)گرفته و از حقيقت آيه و آيات ديگر غفلت كرده است.[1]