است نه جبر مى باشد و نه تفويض.[1]

گرچه عقيده به جبر يا اختيار موجب ارتداد نيست، امّا نمونه هايى از اين دست به ما مى آموزد كه بايد مطابق طاقت و تحمل شنوندگان و مخاطبان سخن گفت، چرا كه شنيدن سخنان سنگين توسط انسان هاى خفيف، جز تشويش و پريشان حالى و قضاوت نادرست، حاصلى در پى نخواهد داشت.

آيه ى شريفه ى (فبشّر عبادى الّذين يستمعون القول فيتّبعون أحسنه) نيز در متن و بطن خود، همين معنا را نهفته دارد. كسانى مشمول اين بشارت الهى اند كه با شنيدن سخنان متفاوت و مختلف، «توانند» در درجه ى نخست همه ى آن ها را «بفهمند» و در هاضمه ى علمى خود هضم كنند. آن گاه با استفاده از «قدرت تشخيص» خود، سخنان درست را از نادرست و سره را از ناسره جدا كنند، و در گام سوم از سخنان درست و بر حق پيروى و تبعيت كنند. پس بين شنيدن اقوال متفاوت و پيروى از احسن اقوال سه مرحله ى «فهم كامل اقوال»، «داورى بين آن ها» و «تشخيص احسن اقوال» وجود دارد كه هر كسى صلاحيت علمى پيمودن اين مراحل سه گانه را ندارد.

آن همه تجليل و ستايش خداوند از اين گروه و توصيف آنان به «اولو الالباب» و «هدايت يافتگان» (اولئك الّذين هداهم الله» و «بندگان خداوند» (عبادى) و در نهايت مورد بشارت الهى واقع شدنآنان، به دليل سختى راه و مجاهدت علمى طاقت فرسايى است كه اين عدّه متحمّل آن شده اند.

بنابراين، آيه ى مذكور، تنها كسانى را شامل است كه از صلاحيت علمى لازم