اشاره نموديم.

دستور: حرف «ب» هماره د ر اوّل اسماء و افعال بدون اسثتنا مكسوره بوده و به فتح و ضمّ خواندن آن خطا و از ملحونات تركان ايران است.

خواصّ: حرف «ب» گاهى مبدّل به «ف» شده: زبان و زفان، گشتاسب و گشتاسف، جاماسب و جاماسف، ابريشم و افريشم; و گاهى به «م» تغيير يافته: غژب و غژم; و گاهى به «و» تبديل يابد: آب و آو، خواب و خواو، برنا و ورنا، باز و واز، بُزُرگ و وُزُرگ، بس و وس، سيب ]و[ سيو، زَبَر ]و[ زَوَر، ساربان ]و [ساروان و مانند اين ها.

معنى خاصّى ندارد و از خواصّ آن است كه گاهى به «باى ابجدى» تغيير يافته: پيغوله و بيغوله، تپ و تب; و گاهى به «ف» تبديل يابد: سپيد و سفيد، پارس و فارس و مانند آن ها.

براى خطاب واحد آمده و در آخر كلمه، ساكن بوده: آمدنت و جانت و مالت; و در اوّل آن، مضموم باشد، پس اگر تنها استعمال شده و به كلمه ديگر نه پيوندد، بدون «واو» نويسند و الاّ محض براى بيان ضمّه، يك «واو معدوله» بدو ضمّ نمايند: «تو ديدى»; و به هر حال در تلفّظ فرقى ندارد و گاهى در آخر كلمات زايد باشد: بالش و بالشت و رامش و رامشت و فرامش ]و [فرامشت و كوس و كوست; و بالجمله در آخر اسماء و مصادر به معنى «تو» و در آخر افعال به معنى «ترا» باشد:

خراميدنت هوشم از سر ربود *** به جانت چنانم كه گويا نبود

اى هدهد صبا به سبا مى فرستمت *** بنگر كه از كجا به كجا مى فرستمت

و ماقبل آن هماره مفتوح گردد مگر در حال ضرورت:

هزار سال تنعّم كنى بدان نرسد *** كه يك زمان به مراد كسيت بايد بود

و مگر در موارد زيادت كه ماقبل آن ساكن باشد.

و در اينجا چند دستور است:

1) در جائى كه «تاى ضمير» بعد از كلمه مختومه به «واو» يا «الف» آيد، پيش از آن «ياى وقايه مفتوح» آورده و «واو» را ساكن نمايند: گلويت و سبويت.

مرا ديدى دويدى تا نبينم روى زيبايت *** قسم بر جان تو ديدم ز سر تا پنجه پايت

و گاه است كه به حكم ضرورت بدون «ياى وقايه» نيز استعمال كرده و خود «واو» را مفتوح سازند:

كوش كه با نيرو و با بازوت *** كسب كنى آنچه بود نيكوَت

اى گم شده دل كجات جويم *** جانىّ و به جان هوات جويم

ديروز چو آفتاب بودى *** امروز چو كيميات جويم

2) اگر بعد از كلمه مختومه به «ى» آيد، همان «ى» را مانند غير آن مفتوح نمايند: