هست شترگُربه ها در سخن من وليك *** گربه او شيرگير، اشتر او پيل سا

10) «سار»: همچو خاكسار و ديوسار و سگسار.

11) «سان»: چنانچه معروف است.

13) «فش»: فردوسى:

يكى بچّه بُد چون گو شيرفش *** به بالا، بلند و به ديدار، كش

14) «مانند»;

15) «وار» كه هر دو مشهورند.

16) «وان»:

عجب نبود گران بار ار فرولغزد به آب و گل *** كه بختى لوك گردد، چون گذر افتد، به پلوانش

يعنى به جائى كه مانند پل بلند شده است.

17) «وش»: پريوش و حوروش و مهوش.

18) «وَن»: سُتُروَن، اُستُروَن; و بعضى به اين شعر منوچهرى كه در وصف تندى اسبى گفته، استشهاد نموده است:

يوزجَستى رنگ فعلى گرگ پوئى غرم تك *** بَبرجَه، آهودَوى، روباه حيله، گوروَن

وليكن از آن رو كه در اين بيت، در هر يك از حيوانات مزبوره، صفتى خاصّه بيان كرده، مى توان گفت كه «دَن» است با «دال مهمله» به معنى خراميدن از روى خرّمى و نشاط كه به گورخر انسب است.

19) «وند»: پولادوند، پيوند.

خواجه مع القصّه كه در بند ما است *** گرچه خدا نيست، خداوند ما است

20) «همچو»;

21) «همچون» كه هر دو مشهورند.

گوشه محراب ابروى تو مى خوانم ز بخت *** تا در آنجا همچو مجنون، درس عشق از بر كنم

نمايش چهاردهم، ادوات استثنا كه مابعد خود را از حكم ماقبل خود خارج نموده و آن خارج شده را مستثنى گفته و آن چيزى را كه از آن خارج مى شود، مستثنى منه ناميده و آن حرفى را كه اين معنى به واسطه آن، تحقّق مى يابد، حرف استثنا و ادات استثنا خوانند و دو كلمه به نظر رسيده: يكى «جُز» و ديگرى «مگر» كه هر دو در استعمالات عامّه، شايع و احتياج به ذكر شاهد و مثال ندارد.

دستور: اصل در استثنا آن است كه مستثنى و مستثنى منه، هر دو در كلام، مذكور شده و دويّمى بر اوّلى مقدّم باشد و گاهى برعكس اين باشد: «جز آستان توام در جهان پناهى نيست»; و گاهى مستثنى منه را به حكم ضرورت حذف نمايند: «به مسجد رفتم و جز خود نديدم»; و گاه باشد كه مستثنى را بر مستثنى منه مقدّم داشته و هر دو را حذف نمايند:

جز به خواب و به خيالش نتوان ديد شبيه *** جز در آئينه و آبش نتوان يافت نظير