و آيات قرآن به مناسبت هائى به شيوه زندگى و رسوم و آداب آنها اشاره كرده و سرانجام به نقد آنها پرداخته است براى يك مفسر لازم است كه از وضع زندگى عرب قبل از اسلام و معاصر با آن به گونه اى آگاه باشد تا آيات مربوط به اين قسمت را به روشنى درك كند.

مثلاً قرآن در باره موضوعاتى از قبيل« ازلام» [1] و بت هايى مانند « ود»، «سواع»، «يغوث»، «يعوق» و « نسر» [2] و آداب و اخلاق عرب مانند «وأدالبنات» [3] و نحوه معاشرت هاى آنان با ايتام و دهها موضوع مربوط به زندگى عرب قبل از اسلام و معاصر با آن، سخن گفته است، و تشريح كامل آيات مربوط به اين بخش در گرو آگاهى از وضع زندگى اين گروه است كه قرآن در محيط آنان نازل گرديده است.

گاهى قرآن از طريق طرح مَثَلْ، حقايقى را متذكر مى گردد، ولى واقعيت مثل را، كسانى درك مى كنند كه از زندگى بيابانى اطلاع داشته باشند و يا در سرزمين خشك و لم يـزرع به سر ببرنـد، آنجا كه « حقيقت» و « سراب» را مطرح مى كند و مى فرمايد:

( وَالَّذِينَ كَفَروُا اَعْمالَهُمْ كَسَراب بَقِيعَة يَحْسَبُهُ الظَّمْأنُ ماءً)

( سوره نور، آيه 39)

« اعمال افرادى كه به خدا كفر ورزند بسان تشنه كامى است كه در بيابان هموار، « شورزار» را آب مى پندارد»

يك فرد بيـابـانـى يا آگاه از زندگى چنين افراد، واقعيت اين مثل را بهتر درك مى كند و افرادى كه پيوسته در سرزمين هاى لب دريا و سر سبز زندگى مى نمايند واقعيت اين مثل براى آنها در مرحله نخست چندان روشن نمى باشد.