شرحها

در آیات گذشته سخن از خلقت انسان و خلقت وسائل زندگی از برای انسان بود و روشن گردید که کفر و نفاق مسیر صحیح زندگی نیست بلکه راه صحیح، همان ایمان و مصداق «اعْبُدُوا رَبَّکُمُ» بودن است. در تعقیب آن مطالب، در این آیات بیان شده که غرض خدا از اول آن بود که انسان را در زمین جانشین خود قرار دهد و به وسیله او اسرار خلقت (غَیْبَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ) را ظاهر کند و انسان در مسیر حرکت الی اللَّه گام بردارد و گرنه از زندگی بهره‌ای نخواهد برد.
30- وَ إِذْ قالَ رَبُّکَ لِلْمَلائِکَةِ إِنِّی جاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلِیفَةً قالُوا أَ تَجْعَلُ فِیها مَنْ یُفْسِدُ فِیها وَ یَسْفِکُ الدِّماءَ وَ نَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِکَ وَ نُقَدِّسُ لَکَ قالَ إِنِّی أَعْلَمُ ما لا تَعْلَمُونَ.
گفتگو میان خدا و ملائکه معلوم نیست چگونه بوده است ولی معلوم است خدا قضیه را به آنها فهمانده است مراد از خلیفه یک نفر نیست و عموم انسانهاست و گرنه یفسد فیها و یسفک الدماء معنی ندارد که این کار، انسانها لازم دارد و فساد و سفک هم کار خلیفه است، پر روشن است که مراد از خلیفه جانشینی خداست نه جانشینی انسان از انسانی، مثل: یا داوُدُ إِنَّا جَعَلْناکَ خَلِیفَةً فِی الْأَرْضِ فَاحْکُمْ بَیْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ ... ص/ 26 جمله قالُوا أَ تَجْعَلُ فِیها ... استدلال ملائکه است باستحقاق خلافت خویش، یعنی: خلیفه خاکی فساد به راه انداخته و خونها خواهد ریخت، ولی ما پیوسته در اطاعت تو هستیم، پس این وظیفه را بما محول فرمای «نسبح و نقدس» حاکی از فرمانبری مطلق و دائمی است.
قالَ إِنِّی أَعْلَمُ ما لا تَعْلَمُونَ مفید آنست که این خلافت از شما ساخته نیست