حس باصره در ابصار مستقيم- و منعكس خود اغلاط بى‌شمارى دارد- ما اجسام را از دور كوچكتر- و از نزديك بزرگتر از مقدار واقعى‌شان مى‌بينيم- در يك سر سالن بلندى اگر بايستيم- سطح زير پايمان هر چه دورتر بلندتر ديده مى‌شود- سقف بالاى سرمان هر چه دورتر پائين‌تر ديده مى‌شود- دو خط متوازى را اگر در وسط بايستيم- متمايل و گاهى دو خط متمايل را متوازى مى‌بينيم- بسيارى از اجسام متحركه را اگر خود نيز متحرك باشيم- با تساوى حركتين در جهت و سرعت ساكن- و با تغاير حركتين با حركتهاى غير واقعى مى بينيم- قطره‌اى كه از آسمان مى‌افتد به شكل خط- و آتش آتش گردان به شكل دايره ديده مى‌شود- اجسام مختلفه را از كره و استوانه- و مكعب و مخروط و موشور[منشور]- به شكل سطحهاى غير منطبق مشاهده مى‌كنيم- چيزهائى كه اساسا دروغند مانند شكل در شكم- آينه و آب در سراب مى‌يابيم- و همچنين بسبب اختلاف دورى و نزديكى- و تاريكى و روشنى- رنگ اجسام را تغيير مى‌دهيم و همچنين...- .

حس لامسه در اغلاط دست كمى از باصره ندارد- و اختلاف كيفيات در عضو لامس- در نشان دادن گرمى و سردى و سختى و نرمى- و جز آنها كاملا مؤثر مى‌باشد- در مثال معروف اگر يك دستتان را- در آب داغ گرم نموده- و دست ديگرتان را در آب يخ سر كنيد- و پس از آن هر دو را با هم در آبى نيمه گرم بگذاريد- از حال آب دو خبر كاملا متناقض كه با خارج نيز- وفق نمى‌دهد به شما خواهند رسانيد- .

حسهاى ديگر مانند حس ذائقه و غير آن- به نوبه خود اغلاطى دارند و بالاخره غلط و تناقض- در حواس باندازه‌اى بسيار است- كه از هر گوشه و كنار مى‌توان- صدها مثال و شاهد براى آن پيدا كرد- غلط در خيال و همچنين در فكر كلى ديگر نيازمند بگشتن- و