اسم الکتاب : طبقات ناصري(تاريخ ايران و اسلام) المؤلف : سراج جوزجانی، منهاج الدین الجزء : 2 صفحة : 417
(79) التمش؟
راجع به تعليق نمبر 49: هوديوالا در تعليقات تاريخ هند ايليوت (2/
713) درين باره گويد معنيايكه بداوني از كلمه التمش نوشته در هيچ يكي از
مآخذ ديگر مانند منهاج سراج و عوفي و حسن نظامي نيامده و بر مسكوكات اين
پادشاه هم نامش بصور مختلف التمش- ايلتمش- التتمش ضبط شده، كه باملاي ناگري
ايلي تتي مسيlItitimisi يالي تت مسي است و كلمه ايلتمش در تركي بمعني شصت
باشد كه خافي خان آنرا براي قلب لشكر آورده است. (منتخب اللباب 2/ 876)
لين پول گويد: كه معني ايل تت مش زبر دست و كمك دهنده باشد ولي ترك شناس
ديگر ريدهوس در ابتداء بدين عقيده بود كه اين كلمه معني اختطاف شده و ربوده
را دارد، يعني غلام ربوده شده و اختطاف شده. اما چون لين پول توجه او را
به معنياي كه بداوني نوشته معطوف داشت، ازين عقيده خود برگشت و شكل صحيح
كلمه را ايل تتل مش پنداشت، كه در تركي معني آن خسوف ماه باشد. دكتور بار تولد كه اخيرا درين معني وارد شده شكل صحيح كلمه را ايلتتمش داند، كه معني آن حافظ سلطنت است. نام
التمش همواره بين توركها مشهور بود، خود منهاج سراج هم از يك شهزاده
خوارزم نام ميبرد، كه اسمش ملك فيروز شاه التمش بود، ابن عرب شاه در عجايب
المقدور ذكر يكي از رجال تيموري را بهمين نام دارد، كه سلطان مصر او را
زنداني ساخته بود. همچنين يك نفر حاجي التمش از طرف عبد الله خان اوزبك
بدربار اكبر در سنه 979 ه بعنوان سفير فرستاده شده بود، و نامهاي تغتمش،
سويورغتمش، ايدكوتمش و غيره در توركها مروج بودند، و ما يك نفر ايلتتمش
الترك را در 289 ه بحيث حاكم ري ميشناسيم (زامباور، ص 44) و ازين همه
معلوم است كه اين نام سابقا هم مستعمل و مروج بود. در مجموعه مسكوكات موزيم لاهور سكه نمبر 58 موجود است كه بر يك طرف آن نوشته است:
اسم الکتاب : طبقات ناصري(تاريخ ايران و اسلام) المؤلف : سراج جوزجانی، منهاج الدین الجزء : 2 صفحة : 417