طبقات ناصري(تاريخ ايران و اسلام) - سراج جوزجانی، منهاج الدین

اسم الکتاب : طبقات ناصري(تاريخ ايران و اسلام) المؤلف : سراج جوزجانی، منهاج الدین الجزء : 2 صفحة : 327

«.... تا طبقي امروت آوردند، امرودهاي نيك بزرگ ... ملك شاه مهتر رشيد را پرسيد كه در غزنين امرود بدين بزرگي باشد؟
او جواب داد: كه در ولايت غزنين چهار ناحيت است، كه آنرا انوع (؟) و خمار و لمغان و شاه بهار خوانند .... [1]» ازين چهار ناحيت لمغان اكنون هم مشهور است، و املاي «انوع» شايد تصحيف شده باشد، و شاه بهار را هم از قول استاد بيهقي مورخ دوره غزنوي و معجم البلدان مي‌شناسيم، و اكنون شيبار گويند نزديك غزنه، ولي خمار همان جائي است، كه منهاج سراج، و علي بيهقي (ابن فندق) ذكر آنرا آورده‌اند، و ابو الخير خمار طبيب معروف عصر سلطان محمود به آن ناحيت منسوب است.
بعد از ملاحظه اين اسناد تاريخي بايد فكر كرد، كه خمار كجا بود؟
طوري كه در بالا گفتيم، به قرار گفته منهاج سراج جوزجاني بايد طرف كابل و ياد در نواح شمالي كابل و شمال شرقي غزنه باشد، چه اگر بخواهيم از غزني به طخارستان رويم بايد ازين نقاط بگذريم.
در حدود غرب شمال غزنه، و طرف شمال غرب كابل در راه‌هائي كه از باميان به غزنه روند، جائي به نام (كهنه خمار) در درهاي ميدان غربي كابل واقع است، و شايد دره خمار تاريخي همين خمار باشد، و درين صورت بايد جمله قشون سلجوقي بر غزنه از راه‌هاي باميان به سمت غزنه صورت گرفته باشد. و همچنان ريشه اين نام را در (پل خمري) موجوده مي‌توان يافت، كه نزديك بغلان تخارستان افتاده، و شهر صنعتي دوره حاضر است.

(22) برغند

ضبط نام اين قلعه در اصل و مط (بزغند) است، بزاي هوز، ولي در اكثر نسخ راورتي برغند بوده براء مهمله قرشت. گرديزي گويد:
كه محمد فرزند سلطان محمود در قلعه (برغند) محبوس بود، چون سلطان مسعود روي به هندوستان نهاد، او را از ان قلعه بياوردند [2] مستر راورتي از روي نسخ خطي طبقات آنرا (برغند) ضبط كرده.

[1] آداب الحرب و الشجاعه، ص 20-
[2] زين الاخبار، ص 87 در نسخه مطبوع تهران (برعند) نوشته‌اند، شايد يك نقطه غين افتاده باشد-

اسم الکتاب : طبقات ناصري(تاريخ ايران و اسلام) المؤلف : سراج جوزجانی، منهاج الدین الجزء : 2 صفحة : 327

صيغة PDF

شهادة

الفهرست