خود و عبادت خود بفرستد پس يا قادر نيست و عاجز است يا حكيم نيست و بخيل و جاهل است و هيچ‌يك از اين صفات بر واجب الوجود روا نيست و بر اين مطلب دلايل بسيار است و اين رساله گنجايش ذكر آنها را ندارد و اما اينكه بتها كه جمادى چندند و نفع و ضررى از ايشان متصور نيست يا مخلوقى چند كه مقهور و مغلوب قادر مطلق‌اند مستحق عبادت نيستند از آن واضح تر است كه احتياج به بيان داشته باشد و نفى آن ضرورى دين اسلام است.

مبحث دويم آنكه حقتعالى مركب نيست‌

و جسم و جوهر و عرض نيست و او را مكانى و جهتى نيست بايد دانست كه موجود يا مركب است يا بسيط و مركب آنست كه اجزا داشته باشد در خارج مانند آدمى كه مركبست از اعضاء و اخلاط بدنى و عناصر اربعه يا در ذهن مانند جنس و فصل- و بسيط آنست كه جزوى نداشته باشد و حقتعالى بسيط مطلق است و او را جزوى نيست زيرا كه اگر جزو داشته باشد محتاج بآن جزو خواهد بود در وجود و ممكن خواهد بود و جوهر نيست زيرا كه جوهر از اقسام ممكن است و او واجب الوجود بالذاتست و عرض نيست مانند سفيدى و سياهى زيرا كه عرض محتاج است بمحل و هر محتاجى ممكن است و جسم نيست زيرا كه جسم مركب است از اجزا و مركب محتاج است باجزاء و در مكان و جهت نيست زيرا كه هر چه در مكان و جهت است يا جسم است يا در جسم حلول كرده است و خدا منزه است از هر دو و حركت و انتقال از مكانى بمكانى يا از محلى بمحلى بر او محال است زيرا كه اينها از لوازم جسم و جسمانيست.

مبحث سيم آنكه صانع عالم مثل ندارد

چنانچه فرموده است‌ لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْ‌ءٌ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ و شبيه و نظيرى ندارد كه در حقيقت ذات و كنه صفات با او شريك باشد و ضدى ندارد كه با او معارضه تواند كرد و در آفريدن اشياء معينى و يارى نداشته و اعتقادى كه بعضى از غلات دارند كه حقتعالى رسول و ائمه هدى را آفريد و خلق عالم را بايشان واگذاشت كفر است و خلق همه چيز بغير از افعال بندگان او است‌

مبحث چهارم آنست كه صانع عالم ديدنى نيست‌

و بديده سر ادراك نتواند كرد نه در دنيا و نه در آخرت و اين ضرورى دين شيعه است و آيات و احاديث بسيار بر اين معنى وارد شده است آنچه توهم ميكنند بر خلاف اين وارد شده است مؤولست بادراك بديده دل چنانكه حضرت امير المؤمنين عليه السّلام فرمود نه بيند او را ديده‌ها بمشاهده ديدن و ليكن ديده است او را دلها بحقيقتهاى ايمان و ببايد دانست كه كنه ذات و صفات كماليه خداى عالم را بغير او كسى نميداند و پيغمبر آخر الزمان كه اشرف مكونات است و افضل‌