فرهنگ قرآن - امامی، عبد‌النبی - مکتبة مدرسة الفقاهة

اسم الکتاب : فرهنگ قرآن المؤلف : امامی، عبد‌النبی الجزء : 1 صفحة : 450

نیز فی قوله تعالی: «وَ اتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَأَ نُوحٍ إِذْ قالَ لِقَوْمِهِ یا قَوْمِ إِنْ کانَ کَبُرَ عَلَیْکُمْ مَقامِی وَ تَذْکِیرِی بِآیاتِ اللَّهِ فَعَلَی اللَّهِ تَوَکَّلْتُ فَأَجْمِعُوا أَمْرَکُمْ وَ شُرَکاءَکُمْ ثُمَّ لا یَکُنْ أَمْرُکُمْ عَلَیْکُمْ غُمَّةً ثُمَّ اقْضُوا إِلَیَّ وَ لا تُنْظِرُونِ»، [1] گفته است: خدای تعالی به پیامبرش امر می‌فرماید که بر این کفّار اخبار نوح علیه السّلام را بخواند، هنگامی که نوح به قومش گفته: ای قوم من! اقامت من و ظهور من در بین شما مشقت‌بار است، و موعظه و نصایح من با آیات و براهین الهی بر شما شاق و سنگین است، و شما بر کشتن من و بر آزار و اذیت من، مصمم هستید، آنچه را بر آن هستید، ظاهر کنید. البتّه، من بر خدای تعالی توکّل نمودم. در اینجا «فَعَلَی اللَّهِ تَوَکَّلْتُ»، را جواب شرط قرار داد، با این‌که او در جمیع احوال توکّل‌کننده بر خداست؛ به خاطر این‌که برای آنان بیان کند که او در اینجا به‌طور تفصیل بر خدای تعالی توکّل می‌کند. توکّل و تفویض، قرار دادن امر است به کسی که آن امر را از روی اطمینان و اعتماد در تدبیرش تدبّر می‌نماید، پس کسی که امرش را به خدای تعالی واگذار می‌کند، محققا بر او توکّل نموده است. [2]
همین‌طور فی قوله تعالی: «إِنِّی تَوَکَّلْتُ عَلَی اللَّهِ رَبِّی وَ رَبِّکُمْ ما مِنْ دَابَّةٍ إِلَّا هُوَ آخِذٌ بِناصِیَتِها إِنَّ رَبِّی عَلی صِراطٍ مُسْتَقِیمٍ»، [3] فرموده: در این آیه حکایت هود علیه السّلام است که او بعد از آنچه برای قومش بیان کرد، فرمود: «إِنِّی تَوَکَّلْتُ عَلَی اللَّهِ»، و توکّل، واگذار کردن امر به خدای تعالی است برای اطاعت او در آنچه به آن امر نموده؛ زیرا آن، از تسلیم نمودن تدبیر است به او؛ چون همه افعال خدای متعال بر آنچه اصلح برای خلق است، جاری می‌باشد. قوله: «ما مِنْ دَابَّةٍ إِلَّا هُوَ آخِذٌ بِناصِیَتِها»، معنایش این است که هیچ حیوان جنبنده و حرکت‌کننده‌ای نیست، مگر این‌که خدا او را با موی پیشانی‌اش بگیرد؛ یعنی قادر بر تصرّف در او است، و در او هرگونه که بخواهد، تصرّف می‌کند. در کشاندن به ناصیه؛ یعنی به موی پیشانی کشاندن، دلیل بر خوار نمودن است. [4]

[1]. یونس/ 71.
[2]. تبیان، ج 5، ص 409.
[3]. هود/ 56.
[4]. تبیان، ج 6، ص 11.

اسم الکتاب : فرهنگ قرآن المؤلف : امامی، عبد‌النبی الجزء : 1 صفحة : 450

صيغة PDF

شهادة

الفهرست