اسم الکتاب : فرهنگ قرآن المؤلف : امامی، عبدالنبی الجزء : 1 صفحة : 211
أَنْ تَحْکُمُوا بِالْعَدْلِ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا یَعِظُکُمْ بِهِ إِنَّ اللَّهَ کانَ سَمِیعاً بَصِیراً.» [1]1. ب- بین ردّ امانت و حکم به عدل رابطه وجود دارد؛
چون ردّ امانت، اجرای اصل عدالت است؛ زیرا در شیئی را که انسان قبول
کرده که به او سپرده شود تا از آن محافظت نماید، موازنه وقتی جاری است که
آن شیء را در زمان تعیینشده به صاحبش برگرداند. بنابراین اگر در عمل این
موازنه انجام پذیرد، عدالت جاری شده، و اگر موازنه انجام نشود، خیانت است.
در ردّ بعضی امانتها باید شاهد گرفت، مثل: ردّ نمودن مال یتیم به او در
زمانی که به حدّ رشد میرسد، البتّه، در ردّ امانت، دو طرف مباشر هستند و
قضاوت بین دو طرف امانتدهنده و امانتگیرنده صورت میگیرد و هر دو حفظ
امانت و رد کردن آن به صاحبش را عادلانه میدانند: - إِنَّ اللَّهَ
یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلی أَهْلِها وَ إِذا حَکَمْتُمْ
بَیْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْکُمُوا بِالْعَدْلِ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا
یَعِظُکُمْ بِهِ إِنَّ اللَّهَ کانَ سَمِیعاً بَصِیراً. [2] - وَ
ابْتَلُوا الْیَتامی حَتَّی إِذا بَلَغُوا النِّکاحَ فَإِنْ آنَسْتُمْ
مِنْهُمْ رُشْداً فَادْفَعُوا إِلَیْهِمْ أَمْوالَهُمْ وَ لا تَأْکُلُوها
إِسْرافاً وَ بِداراً أَنْ یَکْبَرُوا وَ مَنْ کانَ غَنِیًّا
فَلْیَسْتَعْفِفْ وَ مَنْ کانَ فَقِیراً فَلْیَأْکُلْ بِالْمَعْرُوفِ
فَإِذا دَفَعْتُمْ إِلَیْهِمْ أَمْوالَهُمْ فَأَشْهِدُوا عَلَیْهِمْ وَ
کَفی بِاللَّهِ حَسِیباً. [3]
2. ب- حکم به عدل نیز اجرای اصل عدالت است؛
زیرا در قضاوت بین افعالی که از مردم یا دو طرف دعوا سر زده، از لحاظ
عقلی موازنه به عمل میآید، و اگر موازنه بین فعل مردم و حکم قاضی به عمل
آید، عدالت است، و اگر بین فعل مردم و حکم قاضی موازنه نباشد، قاضی هم در
حکم، و هم در حفظ امانت، خیانت کرده است؛ زیرا وقتی حکم به عدل شود، هم
عدالت جاری شده، و هم قاضی امانت را که همان استعداد عادلانه قضاوت کردن
است، را در خود حفظ نموده است، و زمانی که حکم به عدل نشود، قاضی هم در حفظ
امانت (استعداد عادلانه قضاوت کردن) و هم در حکم به