راغب در مفردات فرموده: اصل امن، آرامش نفس و نابودی خوف است. امن، امانة و امان، در اصل مصدرند، و امان گاهی اسم است برای حالتی که انسان در آن در آرامش است، و گاهی اسم است برای آنچه انسان نسبت به آن، آرامش دارد: «وَ تَخُونُوا أَماناتِکُمْ»؛ یعنی آنچه را مورد آرامش شما است، و «إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمانَةَ عَلَی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ» را گفته‌اند که آن کلمه «توحید» است، و گفته‌اند: «عدالت» است، و گفته‌اند:
«حروف تهجّی» است، و گفته‌اند: آن «عقل» است، و عقل، صحیح است؛ زیرا عقل همان چیزی است که با حصول آن معرفت به توحید حاصل گردد و عدالت جاری شده و حروف تهجی آموخته شود، بلکه با حصول عقل، آنچه را یادگیری آن بر عهده انسان است، او خواهد توانست بیاموزد، و عمل نمودن به آنچه را که حسن انجام آن در تعهّد انسان است، تحقق بخشد و به واسطه آن است که بر بسیاری از آفریده‌ها برتری پیدا کند. [2]
فخر الدین در مجمع البحرین فی قوله: «إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمانَةَ عَلَی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ الْجِبالِ فَأَبَیْنَ أَنْ یَحْمِلْنَها الخ»، فرموده: گفته‌اند: مراد از «الامانة» طاعت است و گفته‌اند:
مراد از آن، عبادت است و روایت شده که: علی علیه السّلام، چون وقت نماز می‌رسید، «یتململ و یتزلزل»: بیتابی نموده و به خود می‌لرزید. (پس) به او گفتند: یا امیر المؤمنین! شما را چه می‌شود؟ آن بزرگوار فرمود: «جاء وقت الصلوة، وقت امانة عرضها اللّه علی السموات و الارض، فابین ان یحملنها و اشفقن منها، و عرضها علی الجمادات، و اباؤها و اشفاقها مجاز.» اما حمل امانت، مانند قول توست که می‌گویی فلانی حامل امانت و حمل‌کننده آن است؛