خطبه 173

كه در آن از رسول خدا صلى الله عليه و آله و كسى كه سزاوار خلافت است‌

و همچنين از پستى دنيا سخن به ميان آورده‌

رسول خدا صلى الله عليه و آله‌

(محمّد صلى الله عليه و آله) امين وحى او بود و خاتم پيامبرانش، بشارت دهنده به رحمت او و بيم‌دهنده از كيفرش.

سزاوارترين كس براى خلافت‌

اى مردم! سزاوارترين كس به خلافت قويترين مردم نسبت به آن است و داناترين آنها به فرمانهاى خدا، پس اگر آشوبگرى به فتنه انگيزى برخيزد، از او خواسته مى‌شود كه به حق بازگردد و اگر امتناع ورزد با او به نبرد بايد پرداخت. به جان خودم سوگند! (اگر قبول كنيم كه امام را مردم بايد برگزينند در اين صورت) اگر قرار باشد امامت و خلافت جز با حضور همه مردم انعقاد نپذيرد، هرگز راهى به سوى آن نتوان يافت (يعنى هيچ‌گاه منعقد نخواهد شد) بلكه آنها كه صلاحيّت رأى و نظر دارند و اهل حل و عقدند حاكم و خليفه را بر مى‌گزينند و عمل آنها نسبت به ساير مردم نافذ است و بعد از آن نه حاضران حقّ رجوع و نه غايبان حقّ انتخاب ديگرى را دارند. آگاه باشيد من با دو كس مى‌جنگم: نخست آن كس كه به ناحق ادّعا كند و چيزى كه حقّ او نيست بخواهد و ديگر آن كس كه از دادن حقّى كه بر گردن اوست امتناع ورزد.

اى بندگان خدا! شما را به تقوا و ترس از عذاب خدا توصيه مى‌كنم، زيرا تقوا بهترين چيزى است كه بندگان يكديگر را به آن توصيه مى‌نمايند و بهترين مرحله پايان كار در پيشگاه خداست. هم اكنون آتش نبرد بين شما و اهل قبله روشن گشته است و اين پرچم را جز افراد بينا، با استقامت و آگاه به موارد حق، به دوش نمى‌كشند. بنابراين آنچه را به شما فرمان داده‌اند انجام دهيد و در برابر آنچه از آن نهى شديد توقّف نماييد و در هيچ كارى تا بر شما روشن نشود عجله نكنيد؛ زيرا ما مجاز هستيم آنچه را شما نمى‌پسنديد (چنانچه خلاف فرمان خدا نباشد) تغيير دهيم.