پرونده‌اى مى‌باشد و مسلماً نامه عملى كه به دست راست نيكوكاران و به دست چپ بدكاران داده مى‌شود و آيات قرآن ميگويد آنها قادر به انكار محتويات آن نيستند نوعى از اين پرونده‌هاى اثرى است كه شايد تصور آن هم امروز براى ما مشكل باشد.

و از اينجا مشكل ديگرى براى ما حل مى‌شود كه چگونه قرآن مى‌گويد: «وَاللَّهُ سَرِيعُ الْحِسَابِ‌؛ خداوند به سرعت حساب خلايق را مى‌رسد». [1]

زيرا حساب همه در آنجا روشن است، اين حساب مجموعه اثرات اعمال نيك و بدى است كه در وجود هر كس متراكم شده، و همواره نتيجه آن معلوم و مشخص مى‌باشد.

گاهى براى نزديك ساختن اين حقيقت به ذهن، به يك مثال ساده- و شايد از جهاتى دور از مقصود- متوسل مى‌شويم مى‌گوييم اتومبيلهاى معمولى ممكن است در طول عمر خود راه‌هاى زيادى در جاده‌هاى مختلف را پيموده باشند بدون آنكه حتى راننده آن به خاطر داشته باشد تا چه رسدكه بتواند به حساب آنها برسد ولى هر لحظه اراده كنيم با يك نگاه به كيلومتر شمار آن، مى‌توانيم مقدار راهى را كه پيموده دقيقاً تعيين نماييم كه اين نيز يك گواه اثرى است، چون پيوند سيم كيلومتر شمار با دستگاه‌هاى حركت ماشين دائماً روى آن اثر گذارده و آن را به حركت در مى‌آرود.

در محاسبه‌هاى معمولى اشتباه وجود دارد، حساب با انگشت با اعداد با چتكه و حتى با مغزهاى الكترونيكى، اما يك نوع حساب در اين جهان داريم‌

[1]. سوره بقره (2)، آيه 202.