احد هنگامى كه خون، صورتش را فراگرفته بود، با تأسف فرمود: كَيْفَ يُفْلَحُ قَوْمٌ خَضَبُوا نَبيَّهُم وَ هُوَ يَدْعُوا الى‌ رَبِّهِمْ‌ [1]: «چگونه جمعيتى كه چهره پيامبر خود را به خون آلودند سعادتمند مى‌شوند در حالى كه او (كارى جز اين نداشته كه) آنها را به سوى پروردگارشان دعوت مى‌كند.

9- عدم سازش با انحرافات محيط

يكى ديگرى از مدارك شناسائى پيامبران راستين از غير آنها، مطالعه در چگونگى برخورد آنان با انحرافات فكرى و عملى است كه احيان دامنگير توده‌ها در محيطهاى گوناگون مى‌شود.

اين مسئله جاى انكار نمى‌تواند باشد كه گاهى افكار عمومى در يك محيط گرفتار اشتباه يا انحراف مى‌گردد، و يا دانسته به راهى بر خلاف حق گام مى‌نهد، جهت‌گيرى پيامبران راستين و دروغين در برابر اينگونه مسائل كاملًا مختلف است.

مدّعيان دروغين چون مقيّد و پاى‌بند اصول خاصى كه نتوانند از آن دورى جويند نيستند، خود را به خواسته‌هاى اكثريت كه موجب برخوردارى از حمايت آنان خواهد شد تطبيق ميدهند.

آنها ميخواهند پيشرفت كنند و به اهداف شخصى خود برسند، خواه اين پيشرفت از طرق اصولى باشد، يا غير آن.

و از آنجا كه همآهنگى با اين گونه انحرافات غالباً احساسات‌

[1]. اين حديث در بسيارى از كتب حديث اسلامى از جمله صحيح بخارى ج 5 ص 127 و محجة البيضاء ج 4 ص 121 نقل شده است.