طبيعى بى ميل نيستند تا هر گونه‌ تفكر غير مادى‌ را با سلاح‌ علم‌ بكوبند و به عنوان مخالف با علوم مثبته‌ تكفير علمى كنند! شايد مى‌خواهند از كليسا انتقام بگيرند!

اما مسلماً سرنوشت و پايان اين مبارزه بهتر از سرنوشت‌ آن‌ مبارزه نخواهد بود. هر دو محكوم بشكستند، زيرا هر دو بر خلاف حقيقتند!

تصاوير سايه روشن‌

در پاسخ سؤالى كه در آغاز بحث مطرح شد (آيا وحى يعنى ارتباط مستقيم تعليمى با مبدأ جهان آفرينش و با هر كيفيت ممكن؟) مى‌گوييم: آرى، ممكن است، زيرا نه در فلسفه و نه در علوم طبيعى‌، كوچك‌ترين دليلى بر محال بودن چنين رابطه‌اى نمى‌يابيم. با هيچ منطقى نمى‌توان اثبات كرد كه ارتباط انسان با خداوند و دريافت حقايقى ازآن مبدأ بزرگ ممكن نيست.

ما در بحث‌هاى آينده ثابت خواهيم كرد كه حتى در حيواناتى كه از ما پست‌تر هستند، احساسات و ادراكات مرموزى ديده مى‌شود كه نه تنها ما از درك چگونگى آن به‌ تفضيل‌ عاجز هستيم، بلكه تمام دانشمندان جهان در تفسير آن عاجز مانده‌اند، ولى اين عدم درك تفصيلى، مانع از آن وجود آن احساسات و ادراكات مرموز نخواهد بود.

چيزهاى زيادى وجود دارد كه به طور مختصر به وجود آنها يقين داريم ولى از ماهيت آنها به طور تفصيل بى خبريم- مانند: روان، حيات و زندگى، عقل و هوش، نيروى جاذبه، نيرور برق و حقايق بسيار ديگرى كه شب و روز با آنها سر و كار داريم.