، همين فرشته بوده است؟ تازه اين سئوال پيش يم آيد كه: فرشته چيست؟ و خود آن فرشته چگونه مطالب را درياقت مى‌داشته؟ آيا در موقع وحى، خداوند امواج صوتى مخصوصى در فضاى اطراف پيامبر ايجاد مى‌كرده و از اين راه تعلميات لازم را به پيامبرانش مى‌داده؟ آيا گوش‌هاى ديگران هم قادر به درك اين امواج بوده؟

امثال اين پرسش‌ها در بحث فراوان است و آنچه از سرگذشت انبيا بر مى‌آيد اين است كه: وحى به هر سه صورت واقع مى‌شده‌ [1] ولى آنچه فعلًا براى ما اهميت فراوان دارد و بايد مورد برسى قرار گيرد مسائل زير است.

1- تا چه اندازه مى‌توان به جهان اسرارآميز «وحى» راه يافت؟

2- فلاسفه قديم درباره «وحى» چگونه فكر مى‌كنند؟

3- نظريه فلاسفه جديد درباره حقيقت «وحى»

4- آيا «وحى» همان نبوغ فكرى نيست؟!

1- ميزان فهم وحى‌

نخستين سئوالى كه در بحث‌ وحى‌ مطرح مى‌شود اينست كه: آيا وحى يعنى ارتباط مسقيم تعليمى با مبدأ جهان هستى و با هر كيفيت ممكن؟

هنگامى كه اين سوال مطرح مى‌شود، گروهى از ميل دارند تا پاسخ عجولانه‌اى به آن داده و بگويند: نه، اينها همان طرفداران مغرور و افراطى علوم طبيعى هستند.

[1]-/ از طريق رابطه با دل پيامبر، به وسيله فرشته وحى، از طريق ايجاد امواج صوتى.