اهميّت قلم‌

همان‌طور كه گذشت، آيات مربوط به اصحاب الجنّه در سوره قلم آمده، و سوره قلم با قسم به قلم و آنچه مى‌نويسد شروع مى‌شود. توجّه فرماييد:

« «ن وَالْقَلَمِ وَمَا يَسْطُرُونَ»؛ ن، سوگند به قلم و آنچه مى‌نويسد» در مورد «ما يسطرون» دو تفسير گفته شده است:

1. چيزى كه مى‌نويسند، يعنى قسم به قلم و نوشته‌ها، سوگند به قلم و محصول قلم، سوگند به قلم و كتاب‌ها و نوشته‌جات، سوگند به قلم و كتابخانه‌ها.

2. چيزى كه به سطرها و خطها نظم مى‌بخشد. توضيح اين كه: در زمان‌هاى گذشته كه دفترها و كاغذها خطكشى‌شده نبود، و به همين جهت نوشته‌ها معمولًا كج و غير مستقيم نوشته مى‌شد، براى تنظيم سطور و جلوگيرى از اعوجاج در نوشتار، مقوّا يا فلزى به اندازه صفحه كاغذ تهيّه مى‌كردند، كه بر روى اين صفحه كاغذ يا فلز به اندازه سطور لازم بر روى كاغذ كه مى‌خواستند روى آن بنويسند سوراخ وجود داشت، و نخ‌هايى را بر روى اين سوراخ‌ها از بالا به پايين مى‌كشيدند، سپس كاغذ مورد نظر را روى اين وسيله مى‌گذاشتند و بر اثر فشار بر روى آن صفحه خطهاى نامرئى روى صفحه كاغذ ايجاد مى‌شد. سپس بر روى آن خطها مى‌نوشتند، و بدين صورت نوشته‌ها مستقيم و بدون اعوجاج مى‌شد اسم آن لوح «مسطر» بود، يعنى چيزى كه به سطرها نظم مى‌بخشد.

سوگند به قلم و قسم به مسطر كه جلوى كجى و اعوجاج قلم را مى‌گيرد و نمى‌گذارد قلم بى‌حساب و كتاب بر روى كاغذ بنويسد.

نكته جالب اين كه قرآن مجيد زمانى به قلم و آنچه در ارتباط با قلم است سوگند خورده، كه نام و نشانى از علم و دانش در مكّه و حجاز نبود و مردم‌