شيوه كنترل خود به خود

آيا مالكيّت فردى در اسلام حدودى دارد؟

شيوه كنترل خود به خود يك شيوه بسيار حساب شده اسلامى است كه جلو افزايش بى‌حساب و نامعقول سرمايه را مى‌گيرد.

اين سؤال در رابطه با اقتصاد اسلامى، و مخصوصاً مسائلى كه بعد از انقلاب مطرح شده، براى همه مطرح است كه آيا بعد از قبول اصل‌ «مالكيّت فردى» در اسلام، و منحصر نبودن مالكيّت در «مالكيّت عمومى» و «مالكيّت دولت» چگونه مى‌توان مالكيّت فردى را مهار كرد، و ضابطه اسلامى مهار كردنش- كه خالى از هر گونه فكر التقاطى و گرايش به شرق و غرب باشد در اين رابطه چيست؟

در حقيقت اين سؤال از آن جا پيدا شده كه در نظام پوسيده گذشته (منظورم نظام شاهنشاهى و امثال آن است) به مالكيّتهاى از نوع فردى برخود مى‌كرديم كه از نظر وسعت ابعادش راستى وحشتناك بود: خانه‌هاى عجيب چندين هكتارى، فرشهاى گرانبهائى كه قيمتش سرسام آور بود، وسائل تزئينى بى‌نظير و در عين حال احمقانه‌اى كه تنها بعد از بثمر رسيدن انقلاب اسلامى و راه يافتن مردم بدورن اين قصرها چگونگى‌اش فاش شد، و ذخائر هنگفت بانكها، باغها و زمينهائى كه ابعدش را مى‌بايست با كيلومتر (نه با جريب و هكتار) تعيين كرد و مانند ايها از جواهرات و عتيقه‌ها و ...

گروهى فكر مى‌كنند اگر مالكيّت فردى آزاد گذارده شود و از نظر «كميّت» مقدارى براى آن تعيين نشود مهار كردن آن ممكن نيس، و سر از زندگيهاى افسانه‌اى از قبيل آنچه گفته شد در مى‌آورد كه با هيچ منطق و مذهب و قانونى سازگار نمى‌تواند باشد.

ولى با توجّه به اينكه بدست آوردن مالكيّت فردى در اسلام چندين شرط اساسى دارد، روشن مى‌شود كه اصولًا چنين مالكيّت‌هائى در اسلام غير متصوّر است، بلكه در اسلام يك نوع‌ «كنترل خود به خود» در