مفاهيم سازنده مسخ شده!

اسلام هيچ بهانه‌اى را براى فرار از زير بار تلاش و كوشش و كار نمى‌پذيرد. براى به ثمر رسيدن انقلاب همه بايد كار كنند و همه بايد در اين رستاخير بزرگ شركت جويند هر كس در مسير خود.

گفتيم «كار» يك جهاد بزرگ اجتماعى و مذهبى است، اين بحثى است كه قبلًا پيرامون آن سخن گفته‌ايم و تأكيد اسلام را روى اين مسأله حياتى و بنيادى دانستيم.

در اين جا يك سؤال مهم پيش مى‌آيد كه ايا اين برنامه حركت آفرين اسلامى با دستورهائى همانند «زهد» و «توكل» و «پرهيز از آرزوهاى دراز» و «بى‌اعتنائى به دنيا» كه در آيات و روايات دينى ما توصيه شده تضاد ندارد؟ جاى اين هست كه افرادى بگويند ما وقتى اين آيات و روايات را مطالعه مى‌كنيم از كوشش و كار و فعاليت دلسرد مى‌شويم مبادا دنياپرست باشيم، و در صف دنياپرستان قرار گيريم.

حقيقت اين است كه بروز اينگونه تضادها. همه به خاطر اين است كه متأسفانه يك فرهنگ جامع و مدون اسلامى كه قابل استفاده عموم باشد و اين مفاهيم را يك يك بررسى كند در دست نداريم.

اين مفاهيم (زهد و توكل و طول امل و مانند آنها ...)

چنانكه در بحثهاى مربوط به انگيزه پيدايش مذهب نيز گفته‌ايم آنچنان مسخ و تحريف گشته و آميخته با سليقه‌هاى شخصى كوته بينان شده كه چهره سازنده آنها در اذهان عمومى بكل دگرگون گرديده است، و بسيارى از مردم به ظاهر مسلمان اين مفاهيم را پوشش قرار داده‌اند براى نارسائيها و تنبليها و كوته نگريهاى خود. ولى پيدا كردن مقصود اصلى بنيانگذار اسلام در اين مسائل براى آنها كه وقاع بينند كار مشكلى نيست.

مثلًا هنگامى كه به اين روايت برخورد مى‌كنيم كه‌ «متوكلان واقعى كشاورزانند» [1]

فوراً مى‌فهميم كه توكل به معنى وادادگى و بيحالى و رها كردن تلاش و كوشش نيست چرا كه گروه كشاورزان از فعالترين و زحمتكش‌ترين قشرهاى جامعه‌اند.

[1]. وسائل الشيعه، ج 12، ص 25.