3- رباخوارى دشمن بزرگ ارزشهاى اخلاقى‌

كاربرد مكتبهاى اقتصادى شرق و غرب چون صرفاً بر پايه ارزشهاى مادّى قرار دارد محدود است، ولى اصول اقتصادى اسلام كه بعد مادى و معنوى را توأماً بكار گرفته كارساز و راه گشاست.

آنچه تاكنون در زمينه رباخوارى بحث كرده‌ايم بيشتر روى مسائل اقتصادى دور زده است، در حالى كه نظام رباخوارى اثر بسيار نامطلوبى در زمينه‌ اخلاق اجتماعى‌ دارد.

اجازه دهيد قبلًا با ذكر دو حديث از ششمين پيشواى اسلام امام صادق عليه السلام بحث را شروع كنم:

1- هشام بن حكم‌ آن فيلسوف و متكلّم و دانشمند برجسته اسلامى مى‌گويد از امام صادق عليه السلام درباره فلسفه تحريم ربا سؤال كردم امام عليه السلام در جمله‌هاى كوتاهى چنين فرمود:

انه لو كان الربا حلالا لترك الناس التجارات و ما يحتاجون اليه فحرم اللَّه الربا لتنفر الناس من الرام الى الحلال، و الى التجارات من البيع و الشراء، يبقى ذلك بينهم فى القرض:

«اگر رباخوارى حلال باشد مردم تجارت و فعاليتهاى توليدى را كه مورد نياز جامعه آنها است ترك مى‌گويند، و به رباخوارى روى مى‌آورند، لذا خداوند ربا را حرام كرده تا مردم از حرام به حلال روى آورند، و به سراغ كسب و كار و خريد و فروش و توليد بروند، و مسأله قرض بصورت قرض الحسنه (و خالى هز ار هگونه سود و صرفاً متّكى به اصول اخلاقى) در ميان آنها باقى بماند». [1]

2- «سماعه» يكى ديگر از ياران دانشمند امام صادق عليه السلام مى‌گويد: از امام پرسيدم كه من در قرآن در آيات متعدّدى به مسأله ربا برخورد كردم، و مى‌بينم خداوند كراراً تحريم آن را بيان كرده است.

امام فرمود مى‌دانى دليل آن چيست؟ عرض كردم، نه فرمود:

لئلا يمتنع الناس من اصطناع المعروف: «براى اينكه مردم از كار نيك خوددارى نكنند». [2]

[1]. وسائل الشيعه، ج 12، ص 427.

[2]. همان مدرك.