در چهارمين و آخرين آيه‌ مورد بحث به صورت يك استفهام تقريرى مى‌فرمايد: (آيا كسى كه خدا سينه‌اش را براى اسلام گشاده ساخته و مركبى از نور الهى دارد با كوردلانى كه هرگز نور معرفت به قلبشان راه نيافته برابرند؟» (افَمَنْ شَرَحَ اللَّه صَدْرَهُ لِلأسْلامِ فَهُوَ عَلَى‌ نُورٍ مِنْ رَبِّهِ) و اين خود دليل روشنى است بر اين‌كه پذيرش ايمان آميخته با شرح صدر است، و شرح صدر زمينه‌اى است براى نور الهى، همان نورى كه صحنه جهان را در برابر چشمان مؤمن روشن مى‌سازد و حقايق را چنانكه هست، درك مى‌كند.

منظور از «شرح صدر» اين است كه روح آن قدر گسترده مى‌شود كه آمادگى پذيرش حقايق فراوانى پيدا مى‌كند، نقطه مقابل آن‌ «ضيق صدر» و تنگى سينه است كه روح آن قدر كوچك مى‌شود كه قادر نيست چيزى را در خود حفظ كند، و به تعبير ديگر شرح صدر همان بزرگى و عظمت روح است كه يكى از عوامل مهم آن ارتباط با ذات نامتناهى خداوند است، آرى روحى كه رنگ الهى و صبغة اللَّه به خود بگيرد گشاده مى‌شود و آماده پذيرش علوم بيشتر.

نه تنها گشاده مى‌شود، بلكه نرم و آماده براى افشاندن بذر معارف مى‌گردد و لذا در پايان همين آيه مى‌گويد: «واى بر سنگدلانى كه قلبشان آماده پذيرش ذكر خدا نيست‌؛ فَوَيْلٌ لِلْقاسِيَةِ قُلُوبُهُمْ مِنْ ذِكْرِ اللَّه».

توضيحات‌

رابطه ايمان و علم در احاديث اسلامى‌

1- در حديثى از امام صادق عليه السلام آمده است كه فرمود: «انَّ الْمُؤْمِنَ يَنْظُرُ بِنُورِ اللَّه؛ مؤمن با نور خداوند مى‌نگرد و حقايق را مى‌بيند». [1]

[1]. بحارالانوار، جلد 64، صفحه 74، حديث 2.