سيطره جهل بر جامعه اسلامى در عصر بنى‌اميّه‌

مسلمانان در دوران بنى‌اميّه عموماً و در عصر حاكميّت معاويه و يزيد خصوصاً دشمن‌شناس نبودند. آنها نمى‌دانستند كه بنى‌اميّه جانشينان بر حق رسول اللَّه صلى الله عليه و آله نيستند، و بنى‌اميّه دلسوز و حامى اسلام نمى‌باشند، و جهل آنها به خاطر تقصير و كوتاهى‌شان بود، و لذا جاهل مقصّر بودند. آيا آنها نمى‌دانستند بنى‌اميّه بازماندگان دوران جاهليّتند، و كينه ديرينه‌اى از اسلام دارند و هنوز خاطره تلخ كشته شدن عزيزانشان را در جنگ‌هاى بدر و احد و احزاب فراموش نكرده‌اند، و درصدد انتقام آن خون‌ها هستند.

و از آنجا كه پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله پيش‌بينى اين روزها را مى‌كرد خلافت را بر آل ابوسفيان حرام كرد.

اين مطلب در روايات متعدّد، از جمله گفتگوى امام حسين عليه السلام و مروان بن حكم منعكس شده است. فرداى شبى كه امام حسين عليه السلام به دارالاماره مدينه خوانده شد، و خبر مرگ معاويه به آن حضرت ابلاغ گشت، و از وى تقاضاى بيعت براى يزيد شد و حضرت موافقت نكرد، فرداى آن شب مروان‌ [1]

[1]. مروان بن حكم كه پسر عموى عثمان و داماد وى و مشاور عالى او بود، و به دست‌حضرت رسول صلى الله عليه و آله از مدينه تبعيد شد، خبائث و مذمّت‌هايى دارد كه مرحوم علّامه امينى در كتاب ارزشمند الغدير، ج 8، ص 260 به بعد به آنها پرداخته است.