دوستى را حفظ كند و پس از مرگش نسبت به ورثه‌اى كه گذاشته در دوستى وفادار بماند». [1]

«صَديقُكَ مَن نَهاك وَعَدُوُّكَ مَن أغراكَ‌

؛ دوست تو كسى است كه تو را از زشتى‌ها باز دارد و دشمن تو كسى است كه تو را بفريبد». [2] به هر حال ما بايد در انتخاب دوست سختگير باشيم. البتّه نه چندان كه بدون دوست بمانيم و نه چندان كه هر كسى را در محيط فكر و زندگى خودمان دخالت بدهيم، بلكه بايد كسانى را برگزينيم كه ديدنشان ما را به ياد خدا بيندازد، ما را دعوت به تقوا و اطاعت از خدا و تلاش براى رضاى حق كند.

امّا در مورد سخن گفتن و سكوت، در اين حديث از آن تعبير به «املاء» شده است. به نظر مى‌رسد كه ظاهراً «املاء» خصوصيّتى ندارد (املاء اين است كه كسى بگويد و ديگرى آن را بنويسد). البتّه ممكن است در فارسى معناى ديگرى داشته باشد.

حال طبق اين حديث شريف، حضرت مى‌فرمايد: انسان خيرى را بگويد و ديگران آن را بنويسند بهتر از آن است كه سكوت كند، ولى مى‌فرمايد همين سكوت بهتر از اين است كه شرّ بگويد.

اكنون اين سؤال مطرح است كه سكوت خوب است يا سخن گفتن؟

در جواب مى‌گوييم: همان‌گونه كه انسان را مؤاخذه مى‌كنند چرا گفتى؟

انسان را مؤاخذه مى‌كنند كه چرا در جاى خودش سخن نگفتى؟ بنابراين بايد اين مطلب را كه «هر سخن جايى و هر نكته مكانى دارد» رعايت كرد و سنجيده و بر اساس فكر و رضاى خدا سخن گفت.

[1]. دستور معالم الحكم، ص 75.

[2]. شرح نهج البلاغه ابن ابى الحديد، ج 20، ص 305.