مختصر اينكه عبادت بزرگ حج اگر به‌طور صحيح و كامل بهره‌بردارى شود و زائران خانه خدا در آن ايّام كه در آن سرزمين مقدّس حضور فعّال دارند و دل‌هايشان آماده است از اين فرصت بزرگ براى حلّ مشكلات گوناگون جامعه اسلامى با تشكيل كنگره‌هاى مختلف سياسى و فرهنگى و اقتصادى استفاده كنند، اين عبادت مى‌تواند از هر نظر مشكل‌گشا باشد. شايد به همين دليل است كه امام صادق عليه السلام مى‌فرمايد: «مادام كه خانه كعبه برپاست، اسلام هم برپاست». [1] و در حديثى امام على عليه السلام فرمود:

«اللّه اللّه في بَيتِ رَبّكُم لا تُخلُوهُ ما بَقيتُم فَإنَّهُ إن تُرِكَ لَم تُناظَرُوا

؛ خدا را، خدا را در مورد خانه پروردگارتان، هرگز آن را خالى نگذاريد كه اگر آن را ترك گوييد، مهلت الهى از شما برداشته مى‌شود». [2] و نيز به خاطر اهمّيّت اين موضوع است كه فصلى در روايات اسلامى تحت اين عنوان گشوده است كه اگر يك سال مسلمانان بخواهند حج را تعطيل كنند بر حكومت اسلامى واجب است كه به‌اجبار آنها را به مكّه بفرستد.

[1]. تفسير علىّ بن ابراهيم قمّى، ج 1، ص 187.

[2]. محمّد عبده، نهج‌البلاغه، ج 3، ص 77.