كرد: من جوانى بانشاط و ورزيده‌ام و جهاد را دوست دارم، ولى مادرى دارم كه از شركت من در جهاد غمناك مى‌شود. حضرت فرمود:

«ارجَع فَكُن مَعَ والِدَتِكِ فَوَالَّذي بَعَثَني بِالحَقّ لَانسُها بِكَ لَيلَةً خَيرٌ مِن جِهادِ في سَبيلِ اللّهِ‌

؛ برگرد و با مادر خويش باش، قسم به خدايى كه مرا به حق مبعوث ساخته است، اگر يك شب مادر با تو مأنوس باشد بهتر است از يك سال جهاد در راه خدا». [1] در مورد ساير واجبات كفايى و نيز مستحبّات، مسأله چنان است كه در مورد جهاد گفته شد.

6. در حديثى پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود:

«ايّاكُم وَعُقوقُ الوالِدَينِ فَانَّ ريحَ الجَنَّةِ تُوجَدُ مِن مَسيرَةِ الفِ عامٍ وَ لا يَجِدُها عاقٌ‌

؛ بترسيد از اينكه عاق پدر و مادر و مورد خشم آنان شويد، زيرا بوى بهشت از پانصد سال راه به مشام مى‌رسد، ولى هيچ‌گاه به كسانى كه مورد خشم پدر و مادر قرار گيرند نخواهد رسيد». [2] اين تعبير اشاره لطيفى به اين موضوع است كه چنين اشخاصى نه‌تنها در بهشت گام نمى‌نهند، بلكه در فاصله بسيار زيادى از آن قرار دارند و حتّى نمى‌توانند به آن نزديك شوند.

سيّد قطب در تفسير فى ظلال القرآن حديثى به اين مضمون از پيامبر صلى الله عليه و آله نقل مى‌كند كه مردى طواف مى‌كرد ومادرش را بر دوش گرفته، طواف مى‌داد. پيامبر صلى الله عليه و آله را در همان حال مشاهده كرد، گفت: آيا حقّ مادرم را با اين كار ادا كردم؟ فرمود:

نه، اين عمل حتّى يكى از ناله‌هاى او را هنگام وضع حمل جبران نمى‌كند.

در پايان اين بحث ذكر اين نكته را لازم مى‌دانيم كه گاه پدر و مادر پيشنهادهاى غيرمنطقى يا خلاف شرع به انسان مى‌كنند، بديهى است كه اطاعت آنان در هيچ‌يك از اين موارد لازم نيست، ولى بايد به‌طور منطقى و با امر به معروف در بهترين صورتش با چنين پيشنهادها برخورد كرد. [3]

[1]. كافى، ج 2، ص 163، ح 20.

[2]. همان، ص 349، ح 6.

[3]. رجوع شود به: تفسير نمونه، ذيل آيات 22- 25 سوره اسراء.