باشيد، پس با گشاده‌رويى و خوشخويى آنان را از خود خشنود سازيد». [1] از امام صادق عليه السلام از پدرانش نقل شده است كه رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

«عَلَيكُم بِحُسنِ الخُلقِ فَانَّ حُسنَ الخُلقِ فِى‌الجَنَّةِ لا مَحالَةَ وَ ايّاكُم وَ سُوءُ الخُلقِ فانَّ سُوءَ الخُلقِ فِى‌النّارِ لا مَحالَةَ

؛ بر شما باد به خوشخويى، زيرا خوشخويى به ناچار در بهشت است و بپرهيزيد از بدخويى كه بدخويى به ناچار در دوزخ است».

جابر بن عبداللّه انصارى از امام باقر عليه السلام نقل كرده كه حضرت فرمود:

«تَبَسُّمُ الرَّجُلِ فى وَجهِ أخِيهِ حَسَنَةٌ

؛ لبخند مرد به صورت برادرش از حسنات است». [2] در حديثى على عليه السلام فرمود:

«التّبسُّمُ فى وجهِ المُؤمِنِ الغَريبِ مِن كَفّارَةِ الذُّنُوبِ‌

؛ رفتار تبسّم‌آميز با مؤمن غريب، گناهان را مى‌پوشاند». [3] از على عليه السلام روايت شده است كه فرمود:

«بشاشَةُ الوَجهِ عَطِيَّةٌ ثانِيَةٌ

؛ گشاده‌رويى، بخشش دومى است». [4]

ج) رابطه انسان با دشمنان‌

«حُلُمٌ يَرُدُّ بِهِ جَهلَ الجاهِلِ‌»

در مقابل جاهلان نبايد انسان خشونت كند، چون در اسلام خشونت جنبه استثنايى دارد. بايد از قرآن بياموزيم كه يك‌صد و چهارده سوره دارد كه همه آنها با لفظ «رحمن» و «رحيم» آغاز شده است جز در يك مورد (سوره توبه). لذا بايد در مقابل دشمنان تا جايى كه از آن سوءِاستفاده نشود و آنان جسور و مسلّط نشوند، بردبار و بخشنده بود.

حليم كيست؟

«حليم» كسى است كه در عين توانايى در هيچ كارى پيش از وقتش شتاب‌

[1]. بحارالانوار، ج 68، ص 394.

[2]. كافى، ج 2، ص 188.

[3]. جامع الاخبار، ص 101.

[4]. الاثناعشريه، ص 20.