اسم الکتاب : از تو سوال مى كنند( مجموعه سوالات قرآنى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله) المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 1 صفحة : 209
و در آيه بعد مىفرمايد: «در آن روز همه مردم در برابر خداوند حىّ قيّوم،
كاملًا خاضع مىشوند» «وَعَنَتِ الْوُجُوهُ
لِلْحَيِّ الْقَيُّومِ».
«عَنَت» از مادّه «عنوة» به معناى
خضوع و ذلّت آمده، لذا به اسير «عانى» گفته مىشود، چرا كه در دست اسيركننده، خاضع
و ذليل است.
و اگر مىبينيم در اينجا خضوع به «وجوه» (صورتها) نسبت داده شده، به خاطر آن
است كه آثار همه پديدههاى روانى از جمله خضوع، نخستين بار، در چهره انسان ظاهر
مىشود.
اين احتمال را نيز بعضى از مفسّران دادهاند كه «وجوه» در اينجا به معناى
«رؤساء»، سردمداران و زمامداران است، كه در آن روز همگى در پيشگاه خدا ذليل و خاضع
مىشوند (ولى تفسير اوّل مناسبتر به نظر مىرسد).
انتخاب صفت «حىّ و قيّوم» از ميان صفات خدا به خاطر تناسبى است كه اين دو صفت
با رستاخيز، كه روز حيات و قيام همگان است دارد.
و در پايان آيه، اضافه مىكند: «مأيوس و نوميد از ثواب الهى كسانى هستند كه
بار ظلم و ستم بر دوش كشيدند» «وَ قَدْ
خابَ مَنْ حَمَلَ ظُلْماً».
گويى ظلم و ستم همچون بار عظيمى است كه بر دوش انسان سنگينى مىكند و از
پيشرفت او به سوى نعمتهاى جاويدان الهى بازمىدارد، ظالمان و ستمگران چه آنها كه
بر خويش ستم كردند، يا بر ديگران، از اين كه در آن روز، با چشم خود مىبينند،
سبكباران به سوى بهشت مىروند، اما آنها زير بار سنگين ظلم در كنار جهنم زانو
زدهاند، نااميدانه به آنها نگاه مىكنند و حسرت مىبرند!.
و از اين نگاه كه روش قرآن غالباً بيان تطبيقى مسائل است بعد از ذكر سرنوشت
ظالمان و مجرمان در آن روز، به بيان حال مؤمنان پرداخته، مىگويد: «امّا كسانى كه
اعمال صالحى انجام دهند، در حالى كه ايمان دارند، آنها نه از ظلم و ستمى
اسم الکتاب : از تو سوال مى كنند( مجموعه سوالات قرآنى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله) المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 1 صفحة : 209