اسم الکتاب : آيين ما( اصل الشيعة) المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 1 صفحة : 267
4. ثلث (يك سوم): سهم مادر با نبودن فرزند، و سهم دو خواهر و برادر يا بيشتر
است (ولى خواهر و برادر از طرف مادر).
5. دو ثلث (دو سوم): سهم دو دختر يا بيشتر است، در صورتى كه متوفى فرزند پسرى
در رديف آنها نداشته باشد و همچنين سهم دو «خواهر» پدرى يا پدر و مادرى در صورتى
كه برادرى مانند آنها دركار نباشد.
سدس (يك ششم): سهم هر يكى از پدر و
مادر با وجود فرزند، و سهم به خصوص مادر با وجود حاجب (يعنى برادران متوفى) و سهم
يك برادر يا يك خواهر مادرى است.
اينها كسانى هستند كه سهم آنها بالفرض مىباشد، غير اينها به عنوان «قرابت»
ارث مىبرند و قاعده كلى درباره آنها اين است كه اموال متوفى را با رعايت ترتيب
طبقات ارث در ميان آنها طورى تقسيم مىكنند كه مذكر دو برابر مؤنث ببرد.
طبقات ارث «ورثه» روى هم رفته در سه طبقه مختلف قرار دارند كه با وجود طبقه
جلوتر هيچ يك از طبقه بعد ارث نمىبرد:
طبقه اوّل پدر و مادر و فرزندان متوفى و فرزند فرزندان او هر قدر پايين
بيايند.
طبقه دوم- اجداد پدرى و مادرى و جدهها، هر قدر بالا بروند، و همچنين برادران
و خواهران.
طبقه سوم- عموها و عمهها، دايىها و خالهها، در اين طبقه كسى كه فرض معينى
داشته باشد نيست.
عول و تعصيب
صاحبان سهام ذكر شده كه سهم آنها به عنوان «فرض» در قرآن مجيد تعيين شده اگر
«مجموع سهام» آنها مساوى با «مجموع مال» است، مانند پدر و مادر با
اسم الکتاب : آيين ما( اصل الشيعة) المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 1 صفحة : 267