2. معاملات: منظور از معاملات كليه امورى است كه روابط و وظايف مردم را با يكديگر يا نسبت به خود مشخص مى‌سازد، آن نيز بر سه قسم است: امورى كه طرفينى است يعنى نيازمند به دو طرف مى‌باشد مانند خريد و فروش و ازدواج و امثال آن، و امورى كه يك طرفه مى‌باشد مانند خريد و فروش و ازدواج و امثال آن، و امورى كه يك طرفه است مانند طلاق و آزاد ساختن بردگان، وامورى كه مربوط به خود انسان است مانند طرز غذا خوردن و لباس پوشيدن و امثال آن.

«فقه» علمى است كه احكام تمام اين موضوعات را تحت چهار عنوان روشن مى‌سازد: «عبادات، معاملات، ايقاعات، احكام».

اصول عبادتش شش چيز است كه دو قسمت آن تنها جنبه بدنى دارد (نماز و روزه) و دو قسمت تنها جنبه مالى دارد (زكات و خمس) و دو قسمت ديگر هم جنبه بدنى دارد و همه جنبه مالى (حج و جهاد) جاهدوا باموالكم وانفسكم، و اما كفارات، كيفرى‌هاى مخصوصى است كه به جرايم معينى تعلق مى‌گيرد.

(توضيح مسائل بالا در بحث‌هاى آينده از نظر شما خواهد گذشت).