(3)

عقايد شيعه در فروع‌

اجتهاد از نظر شيعه و ديگران‌

قبل از بحث درباره عقايد شيعه اماميه در مسائل عملى و فروع احكام، ذكر يك مقدمه، لازم به نظر مى‌رسد و آن اينكه شيعه معتقد است در اسلام براى هر موضوعى «حكمى» تعيين شده است‌ [1]، حتى اگر كسى خراشى در بدن ديگرى ايجاد كند ديه آن پيش‌بينى شده‌ [2]، خلاصه هر حكمى در هر موضوعى كه تا دامنه قيامت مورد احتياج بشر بوده و هست در اسلام مقرر گرديده و هيچ موردى خالى است حكم نيست.

مجموعه اين احكام را خداوند از طريق وحى يا الهام در اختيار پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله گذارد، پيامبر هم تدريجاً بسيارى از اين احكام را بر حسب پيش آمدها و حوادث مختلف و احتياجاتى كه مسلمانان پيدا مى‌كردند در اختيار مردم‌

[1]. قرآن مجيد آيين اسلام را كامل معرفى كرده (سوره مائده، آيه 4) و رسول خدا صلى الله عليه و آله در حجة الوداع فرمود: اى مردم هر چيزى شما را به بهشت نزديك كند و از آتش دوزخ دور سازد، شما را به آن دستور دادم و هر چيزى كه شما را به آتش دوزخ نزديك سازد و از بهشت دور نمايد شما را از آن نهى كردم. كافى، ج 3، ص 74؛ بحارالانوار، ج 67، ص 96

[2]. در حديث معروف مى‌خوانيم: ما ترك على عليه السلام شيئاً الا كتبه حتى ارش الخدش. ر. ك: جامع الاحاديث، ج 1، ص 18، ح 127