افق پهن مى‌شود و سپس بالا مى‌رود. [1]

[عاصفه:]

«الرِّيحَ عاصِفَةً»

«عاصفه» از مادّه‌ «عَصْف» به معناى تندباد يا طوفان است و توصيف به «عاصفه» (تندباد) براى بيان سرعت آن است. از بعضى ديگر از آيات قرآن استفاده مى‌شود كه بادهاى ملايم نيز به فرمان سليمان عليه السلام بود، چنان كه در سوره‌ «ص» آيه 36 مى‌خوانيم: فَسَخَّرْنَا لَهُ الرِّيحَ تَجْرِي بِأَمْرِهِ رُخاءً حَيْثُ أَصابَ‌ «ما باد را به فرمان او قرار داديم كه نرم و آهسته، هر جا كه مى‌خواست حركت مى‌كرد». البته تصريح به «عاصِفَه» (تندباد) در اينجا ممكن است به عنوان بيان فرد مهم‌تر باشد، يعنى نه تنها بادهاى ملايم بلكه طوفان‌هاى سخت نيز در فرمان او بودند؛ چرا كه دومى عجيب‌تر و اعجاب‌انگيزتر است. [2]

[عاقَبْتُمْ:]

«الْكُفَّارِ فَعاقَبْتُم»

«عاقَبْتُمْ» از مادّه‌ «معاقبة» در اصل از «عِقب» (بر وزن كدر) به معناى «پاشنه پا» است، و به همين مناسبت كلمه «عقبى‌» به معناى «جزا» و «عقوبت» به معناى «كيفر كار خلاف» آمده است، و روى همين جهت، «معاقبة» به معناى كيفر دادن و قصاص كردن به كار مى‌رود، و گاه اين واژه (معاقبة) به‌معنا تناوب در امرى نيز استعمال شده؛ زيرا افرادى كه متناوباً كارى را انجام مى‌دهند هر يك عقب سر ديگرى فرا مى‌رسند. لذا «عاقَبْتُمْ» در آيه فوق، هم به معناى پيروز شدن مسلمانان بر كفار و كيفر و مجازات آنها و ضمناً گرفتن غنائم تفسير شده است و هم به معناى «تناوب»؛ چرا كه يك روز نوبت كفار است و روز ديگرى نوبت به مسلمانان مى‌رسد و بر آنها غالب مى‌شوند.

اين احتمال نيز داده شده كه، منظور از اين جمله، رسيدن به عاقبت و پايان كار است، و منظور از پايان كار در اينجا، گرفتن غنائم جنگى است. هر كدام از اين معانى كه باشد، نتيجه يكى است، فقط راه‌هاى وصول به اين نتيجه متفاوت ذكر شده است (دقت كنيد). [3]

[عاقِبَةُ الدَّارِ:]

«لَهُ عاقِبَةُ الدَّارِ»

تعبير به، «عاقِبَةُ الدَّارِ» ممكن است اشاره به سرانجام دار دنيا، يا دار آخرت و يا هر دو باشد، البته معناى سوم جامعتر و مناسب‌تر به نظر مى‌رسد. [4]

[1]. احقاف، آيه 24 (ج 21، ص 371)

[2]. انبياء، آيه 81 (ج 13، ص 514)؛ ص، آيه 36 (ج 19، ص 305)

[3]. ممتحنه، آيه 11 (ج 24، ص 53)

[4]. قصص، آيه 37 (ج 16، ص 96)