قبائل آن را «حصب» و بعضى ديگر «خضب» مى‌نامند و از آنجا كه قرآن براى جمع بين قبائل و طوائف و دل‌ها بوده، گاه لغات مختلف آنها را به كار مى‌گيرد، تا از اين راه، جمع قلوب شود، از جمله همين كلمه «حَصَب» است كه تلفظى است از قبائل اهل «يمن» در واژه «حطب». [1]

[حصباء:]

«أَرْسَلْنَا عَلَيْهِ حاصِباً»

«حصباء» از مادّه‌ «حَصْب» به معناى سنگريزه است. [2]

[حصر:]

«لِلْفُقَرآءِ الَّذينَ أُحْصِرُوا»

«حصر» به معناى حبس و منع و تضييق است، و در اينجا به معناى تمام امورى است كه انسان را از تأمين معاش باز مى‌دارد. [3]

[حُصِّلَ:]

«وَحُصِّلَ مَا فِى الصُّدُورِ»

«حُصِّلَ» از مادّه‌ «تحصيل» در اصل به معناى بيرون آوردن «مغز» از «پوست» است؛ همچنين به تصفيه معادن، و خارج كردن طلا و امثال آن از سنگ معدن اطلاق مى‌شود، سپس در معناى وسيعى، يعنى مطلق استخراج و مجزا ساختن به كار رفته است. و در آيه مورد بحث، منظور جداسازى خير و شرّى است كه در دلها نهفته شده، اعم از ايمان و كفر، يا صفات حسنه و رذيله، و يا نيات خوب و بد، كه در آن روز آنها از يكديگر جدا و ظاهر و آشكار مى‌شود، و هر كس بر طبق آن به پاداش كيفر خود مى‌رسد. [4]

[حَصُور:]

«وَ حَصُوراً وَ نَبِيّاً»

«حَصُور» از «حَصْر» به معناى «حبس» گرفته شده است، به معناى كسى كه خود را از هوى‌ و هوس، منع كرده است؛ اين واژه، گاه به معناى كسى كه خوددارى از ازدواج مى‌كند نيز آمده. اين كلمه در قرآن از صفات‌ «يحيى» شمرده شده و از اين نظر امتيازى براى او بوده است كه بيانگر نهايت عفت و پاكى است، و يا بر اثر شرائط خاص زندگى، مجبور به سفرهاى متعدد براى تبليغ آئين الهى بوده، و همچون عيسى مسيح عليه السلام ناچار به مجرد زيستن گرديده است. اين تفسير، نيز نزديك به نظر مى‌رسد كه منظور از «حصور» در آيه فوق كسى است كه شهوات و هوس‌هاى دنيا را ترك گفته و در واقع يك مرحله عالى از زهد بوده است. [5]

[1]. انبياء، آيه 98 (ج 13، ص 551)

[2]. عنكبوت، آيه 40 (ج 16، ص 290)

[3]. بقره، آيه 273 (ج 2، ص 416)

[4]. عاديات، آيه 10 (ج 27، ص 274)

[5]. آل عمران، آيه 39 (ج 2، ص 623)؛ مريم، آيه 7 (ج 13، ص 32)