[جَنْب:]

«فِي جَنْبِ اللَّهِ»

«جَنْب» در لغت، به معناى پهلو است، و سپس به هر چيزى كه در كنار چيزى قرار گرفته باشد، اطلاق مى‌شود؛ همان‌گونه كه «يمين» و «يسار» به معناى طرف چپ و راست بدن است، سپس به هر چيزى كه در اين ناحيه قرار گيرد يمين و يسار گفته مى‌شود. در اينجا «جَنْبِ اللَّه» نيز به معناى تمام امورى است كه در جانب پروردگار قرار دارد مانند فرمان او، اطاعت او، قرب او، كتب آسمانى كه از ناحيه او نازل شده است، همه در معناى آن جمع است. [1]

[جنّت:]

«أَنْشَأَ جَنَّاتٍ مَّعْرُوشاتٍ»

«جنّت» هم به باغ و هم به زمين‌هاى پوشيده از زراعت گفته مى‌شود و باغ‌هاى پردرخت را نيز به خاطر مستور شدن زمين‌هايشان، «جَنَّت» مى‌گويند. [2]

[جَنَّتان:]

«مَقامَ رَبِّهِ جَنَّتان»

«جَنَّتان» (دو باغ بهشت) از مادّه‌ «جَنَّة» ممكن است «بهشت اول» بهشت مادى و جسمانى باشد و «بهشت دوم» بهشت معنوى و روحانى. يا اين كه، «بهشت اول»، به عنوان پاداش اعمال به آنها داده مى‌شود، و «بهشت دوم» به عنوان تفضل. يا اين كه، يك بهشت براى اطاعت، و ديگرى براى ترك معصيت است. يا يكى براى ايمان و عقيده، و ديگرى براى اعمال صالح و مانند آن. و يا اين كه، چون مخاطب جن و انس هستند، هر يك از اين دو بهشت، به گروهى از آنها تعلق دارد. [3]

[جَنَحُوا:]

«وَ إِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ»

«جَنَحُوا» از مادّه‌ «جُنُوح» به معناى‌ «تمايل» آمده و به پر و بال پرندگان نيز جناح گفته مى‌شود؛ زيرا هر يك از بال‌هاى آنها به يك طرف متمايل است. بنابراين، در تفسير آيه، هم از ريشه لغت مى‌توان استفاده كرد و هم از مفهوم ثانوى آن. [4]

[جُنْد:]

«جُنْدَنَا لَهُمُ الْغالِبُونَ»

«جُنْد» در اصل به معناى زمين ناهموار و سفتى است كه، سنگ‌هاى فراوانى در آن جمع است، و به همين مناسبت، به انبوه لشكر نيز «جند» گفته شده. بعضى از مفسران، «جُنْد» را در آيه مورد بحث، اشاره به بت‌ها مى‌دانند، كه هرگز در قيامت قادر به‌

[1]. زمر، آيه 56 (ج 19، ص 533)

[2]. انعام، آيه 141 (ج 6، ص 15)؛ حجر، آيه 27 (ج 11، ص 95)؛ منافقون، آيه 2 (ج 24، 164)

[3]. رحمن، آيه 46 (ج 23، صفحات 174، 176)

[4]. انفال، آيه 61 (ج 7، ص 280)