مقدّمه: اهميّت و آثار دعا و مناجات‌

همان‌گونه كه در آغاز كتاب گذشت، دعا و مناجات يكى از بهترين وسيله‌هاى ارتباط معنوى با خداوند و كسب صفاى باطن و تهذيب نفس است.

اگر دعا كننده بداند چه كسى را مى‌خواند و در برابر چه بزرگى به راز و نياز مشغول است و چه مفاهيم بلندى در دعاهاى معروف آمده است، چنان سرمست از باده مناجات مى‌شود كه هيچ لذّتى را در عالم با آن برابر نمى‌يابد.

دعا و مناجات، روح را صفا، جان را پاكى و دل را نورانيّت مى‌بخشد.

تضرّع و زارى در پيشگاه حضرت حق و راز و نياز در محضر معبود متعال و غلتيدن مرواريد اشكى بر چهره بنده و زدودن غبار غفلت و گناه به وسيله سرشك پشيمانى، همه و همه نمودهاى بندگى و امتياز انسان از ساير موجودات و وسيله‌اى براى كسب بالاترين افتخارِ عالم خلقت است.

وقتى كه دل شكسته مى‌شود و اشكى بر گونه‌ها روان مى‌گردد و زبان به تسبيح و تقديس الهى باز مى‌شود و در پى آن كلماتى در استغفار و عذرخواهى ادا مى‌گردد، پيوند و ارتباط با حضرت احديّت تحقّق مى‌يابد و آن زمان بهترين لحظه عرض حاجات و بيان خواسته‌هاست.

با هر زبانى و با هر كلمه‌اى كه بتوان بندگى را رساند و استغفار و توبه كرد و نيازها را برشمرد با ارزش است؛ ولى بدون ترديد، دعاها و مناجاتى كه از طريق والاترين مخلوقات عالم امكان و برترين بندگان شايسته الهى رسيده است، جامع، بدون نقص و انسان‌ساز است، و هر دعايى خود مجموعه‌اى از درسهاست.