اسم الکتاب : كليات مفاتيح نوين المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 1 صفحة : 19
10- از آنجا
كه يكى از نشانههاى اعتبار سند روايات، محتواى روايت است، در گزينش دعاها و
زيارات علاوه بر دقّت در اسناد، به محتواى آن نيز توجّه شده است.
4- راه
تحصيل حضور قلب در دعا و نماز
بى شك روح
دعا و نماز، به حضور قلب است و بدون آن، آثار مهمّ تربيتى و خودسازى و نورانيّت و
صفاى روح، كمتر بدست مىآيد و اين جاى ترديد نيست؛ آنچه مهمّ است و بايد به آن
توجّه جدّى شود پيداكردن راههاى تحصيل اين امر مهم است؛ چون بسيارند كسانى كه
اشتياق فراوان براى كسب حضور قلب و خضوع در نماز و دعا دارند؛ امّا هر چه مىكوشند
توفيق آن را نمىيابند.
براى تحصيل
خشوع و حضور قلب در دعا و نماز و ساير عبادات، به امور ذيل توصيه مىشود:
1- به دست
آوردن شناخت و معرفتى كه دنيا را در نظر انسان كوچك و خدا را در نظر انسان بزرگ
كند، تا هيچ كار دنيوى نتواند به هنگام راز و نياز با معبود، نظر او را به خود جلب
و از خدا منصرف سازد.
2- توجّه به
كارهاى پراكنده و مختلف، معمولًا مانع تمركز حواس است و هر قدر انسان، توفيق پيدا
كند كه مشغلههاى تشويشآور و پراكنده را كم كند، به حضور قلب در عبادات خود، كمك
كرده است.
3- انتخاب
محل و مكان نماز و دعا و ساير عبادات نيز در اين امر، اثر بسيار دارد؛ به همين
دليل، نماز خواندن در برابر اشيا و چيزهايى كه ذهن انسان را به خود مشغول مىدارد
مكروه است و همچنين در برابر درهاى باز و محلّ عبور و مرور مردم و در مقابل آينه و
عكس و مانند آن. به همين دليل، مساجد و معابد مسلمين هر قدر سادهتر و خالى از زرق
و برق و تشريفات باشد، بهتر است؛ چرا كه به حضور قلب كمك مىكند.
4- پرهيز از
گناه عامل مؤثّر ديگرى است؛ زيرا گناه آينه قلب را مكدّر ساخته، مانع آن مىشود كه
جمال محبوب حقيقى در آن منعكس گردد، و با حجابى كه به وجود مىآيد انسانِ
دعاكننده، يا نمازگزار، خويشتن را در محضر او نمىبيند، به همين دليل، قبل از هر
نماز و دعا بايد از گناهان توبه كرد و خود را به خدا سپرد. توجّه به اذكارى كه در
مقدّمه نماز آمده است بسيار مؤثّر است.
5- آشنايى با
معناى نماز و دعا و فلسفه افعال و اذكار آن، عامل بسيار مهمّ ديگرى براى حضور قلب
است؛ چرا كه وقتى انسان معانى و فلسفههاى عبادات را بداند و به آن توجّه كند، راه
حضور قلب براى او هموار مىشود.
6- انجام
مستحبّات نماز و آداب مخصوص عبادت و دعا، چه در مقدّمات و چه در اصل نماز نيز، كمك
مؤثّرى به اين امر مىكند.
7- از همه
اينها گذشته، اين كار، مانند هر كار ديگر، نياز به مراقبت، تمرين، استمرار و
پىگيرى زياد
اسم الکتاب : كليات مفاتيح نوين المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 1 صفحة : 19