در اين آيه شريفه نهى شده از اين‌كه كسانى كه براى دِين يا معامله‌اى، كاتب يا شاهد مى‌شوند موجب ضرر شوند، به اين‌كه چيزى را بنويسند كه واقع نشده، يا بر امرى شهادت دهند كه شاهد آن نبوده‌اند؛ اين معنا در صورتى است كه فعل «لا يضار» به صورت معلوم خوانده شود. اما اگر آن را به صورت مجهول بخوانيم، معنايش اين مى‌شود كه هيچ‌گاه نبايد نويسنده سند و شهود به خاطر بيان حق و عدالت مورد ضرر و آزار قرار گيرند؛ و همان‌گونه كه در ترجمه آيه آورده‌ايم به نظر ما معناى صحيح تر همين معناى دوم است. [1]

روايات دلالت كننده بر نفى ضرر

در اثبات اين قاعده آن‌چه بيشتر بر آن تكيه شده، روايات زيادى- در حدّ تواتر- است كه از طريق شيعه و سنى نقل شده است. هر چند اين روايات از نظر عبارت و حتى مضمون مختلف‌اند؛ بعضى عام و بعضى خاص هستند، ولى در مجموع براى اثبات كلّيّت اين قاعده كفايت مى‌كنند.

[1]. مراجعه شود به كتاب تفسير نمونه، ج 2، ص 390.

در اين صورت آيه مزبور حاكم بر عموم «وجوب كتابت و شهادت» خواهد بود: «وَلْيَكْتُبْ بَيْنَكُمْ كاتِبٌ بِالْعَدْلِ» و «وَلا يَأْبَ الشُّهَداءُ إِذا ما دُعُوا».