تنبيه يازدهم: تأييد نظر مختار در معناى حديث‌

شيخ انصارى قدس سره در بعضى از كلماتش‌ [1]، اشكال و جوابى را از بعضى معاصرينش‌ [2] نقل كرده كه خوب است ما آن را در اين‌جا ذكر نموده و مورد بحث قرار دهيم، زيرا تأييدى است بر قول مختار ما در معنى قاعده.

حاصل اشكال اين‌كه: چگونه مى‌توان براى رفع تكاليف ضررى، مثل وجوب حج و روزه و وضو- هنگامى كه از انجام آن‌ها ضررى حاصل مى‌شود- به قاعده «نفى ضرر» استدلال كرد، در حالى كه ضرر چيزى است كه در مقابل آن نفعى دنيوى يا اخروى حاصل نشود، ولى ما از عموميّت امر به اين تكاليف در موارد ضرر، مى‌فهميم كه اين تكاليف عوض دينى يا دنيايى دارد كه بر ضرر آن مى‌چربد، پس بنابراين ضررى وجود نخواهد داشت (در نتيجه نمى‌توان با قاعده «لا ضرر» تكليف را برداشت).

[1]. شيخ انصارى، در «رسائل فقهية»، ص 120: « [التنبيه‌] الثالث، ذكر بعض المعاصرين‌جوابا عن إيراد أورده على الاستدلال بنفى الضرر لرفع التكاليف الثابتة بعموم أدلّتها فى مورد الضرر، مثل وجوب الحجّ والصلاة والوضوء و ...».

[2]. فاضل نراقى قدس سره در «عوائد الأيّام فى بيان قواعد الاحكام»، ص 56؛ العائدة الرابعة، البحث‌السادس.