اسم الکتاب : قاعده لاضرر، ترجمه القواعد الفقهية المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 1 صفحة : 188
و در آنچه خدا بر بندگان منّت گذارده و ضرر را از آنها نفى كرده، وجود
ندارد؛ و معلوم است كه هر مصلحت و ملاكى كه در حكم به نفى ضرر و ضرار وجود دارد، در
هر دو طرف وجود و عدم بدون هيچ تفاوتى موجود است؛ و صِرف اينكه امرى وجودى است يا
عدمى، موجب تفاوت در اينجا نمىشود. كاش مىدانستيم كه كسانى كه فرق قائلاند چه فرقى
را تصوّر مىكنند.
وجوه سه گانه تعميم قاعده «لا ضرر»
براى تعميم قاعده «لا ضرر»، بر امور وجودى و عدمى، سه وجه ديگر نيز ذكر
شده كه خالى از اشكال نيست:
1. هميشه حكم عدمى، مستلزم احكام وجودى است،- نه به دليلى كه در وجه اوّل
ذكر كرديم بلكه- به اين خاطر كه مثلًا عدم ضمان در مورد آنچه از منافع حرّ تلف مىشود،
مستلزم حرمت مطالبه غرامت، و حرمت تقاص، و حرمت تعرض به تالف، و جواز دفاع او از خود
است. [1] (توضيح اينكه حرمت مطالبه غرامت، وحرمت تقاص، و حرمت
[1]. شيخ انصارى، در «رسائل فقهية»، ص 119: «... مع أنّ الحكم العدمى
يستلزم أحكاما وجوديّة، فإنّ عدم ضمان ما يفوته من المنافع يستلزم حرمة مطالبته ومقاصّته
والتعرّض له، وجواز دفعه عند التعرّض له».
اسم الکتاب : قاعده لاضرر، ترجمه القواعد الفقهية المؤلف : مكارم شيرازى، ناصر الجزء : 1 صفحة : 188