اشكال بر پاسخ محقّق نايينى‌

اولًا، اين سخن مخالف وجدان و مخالف ظاهر روايت است، زيرا ظاهر روايت اين است كه اگر سمره راضى مى‌شد براى ورود به باغ، از مرد انصارى اجازه بگيرد، مشكلى نداشت، و كندن نخلش جايز نبود؛ ولى چون اين كار را نكرد و اصرار بر ضرر زدن به مرد انصارى داشت، چنين حكمى بر عليه او صادر شد.

در حالى كه اگر كلام محقّق نايينى قدس سره صحيح باشد، لازمه آن اين است كه حتى در صورت رضايت سمره به گرفتن اجازه نيز، كندن نخلش جايز باشد. زيرا فرموده كه استحقاق بقاء نخل، موجب جواز وارد شدن بدون اجازه بر مرد انصارى است، و خود اين جواز ورود، حكم ضررى است، هر چند به آن عمل نكند و بدون اجازه وارد نشود.

ثانياً، باقى ماندن نخل در باغ، آثار شرعى مختلفى دارد، كه يكى از آن آثار جواز وارد شدن به باغ بدون اجازه است، اگر خصوص اين اثر موجب ضرر باشد، لازم است خود اين اثر را نفى كنيم، نه اصل مؤثر با تمام آثارش را.

سرّ مطلب آن است كه، از طرفى حكم به استحقاق بقاى نخل چون از احكام شرعى است، وضع و رفع آن با شارع است، هم‌چنين است آثارى كه شرعاً بر اين حكم مترتب است. از طرف‌