تنبيه دوم: مخالفت حديث «لا ضرر» با قواعد

اشكال شيخ انصارى‌

شيخ انصارى قدس سره بعد از نقل داستان سمره، مى‌فرمايد: «اشكالى در اين داستان وجود دارد و آن اين‌كه حكم پيامبر صلى الله عليه و آله به كندن نخل، با قواعد جور در نمى‌آيد، و نفى ضرر باعث اين نمى‌شود كه درخت را از بيخ در آورند.- سپس مى‌فرمايد- ولى اين اشكال براى استدلال به حديث مشكلى ايجاد نمى‌كند». [1] حاصل اشكال مرحوم شيخ انصارى اين است كه بعضى فقرات روايت، با قاعده «لا ضرر» و با قواعد معمول ديگر فقه منطبق نيست، زيرا نهايت چيزى كه از قاعده «لا ضرر» استفاده مى‌شود اين است كه بر سمره لازم است از مرد انصارى اجازه بگيرد، چرا كه ترك اين اجازه موجب ضرر به مرد انصارى است. و اما اين‌كه اگر اجازه نگرفت، نخل او را از بيخ در آوردند و بسوى او بياندازند، چنين استفاده‌اى از قاعده «لا ضرر» نمى‌شود، با وجود اين‌كه دليل حكم كندن درخت، همين قاعده «لا ضرر» بيان شده است.

[1]. رسائل فقهية (شيخ انصارى)، ص 111: «... وفى هذه القصّة إشكال من حيث حكم النبى صلى الله عليه و آله بقلع العذق ...».