در «كفايه» [1] و در حاشيه بر «فرائد» پذيرفته است؛ ولى به نظر مى‌رسد بين نظر ايشان در اين دو كتاب تفاوتى وجود داشته باشد.

به اين بيان كه، در كفايه، نفى ضرر كنايه از نفى جميع احكام ضررى است؛ و در فرائد، نفى ضرر كنايه از نفى اضرار به غير و تحمل ضرر از غير است.

احتمال سوم: نفى ضرر به معناى نفى صفتى از صفات ضرر- كه «جبران نشدن» است- مى‌باشد. بنابراين «لا ضرر» يعنى ضرر جبران نشده در شريعت وجود ندارد. اين قول را شيخ انصارى قدس سره در رساله‌اش كه در ملحقات مكاسب چاپ شده آورده‌ [2] و قائل آن را ذكر نكرده است. [3] اين سه احتمال مبنى بر اين است كه «لا» در «لاضرر» لاء نافيه باشد.

احتمال چهارم: معناى حديث، نهى از ضرر زدن مردم به يكديگر است؛ كه در اين صورت «لا» ناهيه است. اين قول را جمعى از

[1]. قاعدة الضرر و الاجتهاد و التقليد (كفاية الأصول)، ص 381: «... كما أن الظاهر أن يكون‌لا لنفى الحقيقة كما هو الأصل فى هذا التركيب حقيقة أو ادعاء كناية عن نفى الآثار ...».

[2]. رسائل فقهية (شيخ انصارى)، ص 114: «... الثانى: الضرر المجرّد عن التدارك ....... ثمّ إنّ‌أردأ الاحتمالات هو الثانى، وان قال به بعض الفحول ...».

[3]. قائل اين قول، فاضل تونى قدس سره است. در الوافيه فى الاصول، ص 149: «... اذ نفى الضرر غير محمول على نفى حقيقته، لأنه غير منفى، بل الظاهر أن المراد به نفى الضرر من غير جبران بحسب الشرع ...».