responsiveMenu
صيغة PDF شهادة الفهرست
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
اسم الکتاب : فقه اهل بیت علیهم السلام - فارسی المؤلف : موسسه دائرة المعارف فقه اسلامی    الجزء : 8  صفحة : 6

فقيهان اهل سنت [ابوسعيد اصطخرى، با اين ديدگاه هم رأى است. اما ديگر فقيهان آنان گويند: از ايشان جزيه گرفته مى‌شود.

دليل ما، اجماع اماميان و روايات ايشان است. هم چنين خداوند گويد: مشركان را بكشيد (6).. . و نيز گويد: بهنگام برخورد با كافران... (7)در اين آيات، به جزيه فرمان نداده است. هم چنين خداوند فرمود: با كسانى كه ايمان ندارند، كارزار كنيد (8)... بنا بر اين، خداوند در جزيه، قيد «اهل كتاب»را قرارداد و صابئان در شمار اهل كتاب نيستند.

استدلال شيخ طوسى به دو آيه نخست و سپس افزودن اين نكته كه خداوند به گرفتن جزيه از ايشان فرمان نداد، بنيادسازى قاعده‌اى فراگير در برخورد با كافران است و خلاصه آن چنين است: رهاورد دو آيه اين است كه با كافران بايد جنگيد مگر آنانكه به اخذ جزيه از آنان، فرمان داده شده باشد و درباره صابئان، چنان دستورى نيامده است. و اما استناد ايشان به آيه‌ى جزيه، بر دو مقدمه استوار است:

نكته‌ى نخست:از آيه استفاده مى‌شود كه از غير اهل كتاب نمى‌توان جزيه گرفت. اين مقدمه را از آيه، هر چند به انضمام روايت عبدالكريم هاشمى (الف)، مى‌توان استفاده كرد.

نكته دوم: صابئان در شمار «اهل كتاب»نيستند يا دست كم اين نكته، ثابت نيست. در مورد نكته اخير، در ادامه‌ى سخن، ديدگاه خويش را خواهيم گفت.

3. طبرسى، در تفسير آيه‌ى «ان الذين آمنوا... و الصابئين» (9)پس از ياد كرد سخنان فقيهان و لغت‌شناسان درباره معناى «صابئين»و باورهاى ايشان گويد:

«و الفقهاء باجمعهم يجيزون اخذ الجزية منهم و عندنا لايجوز ذلك لانّهم ليسوا باهل كتاب.» (10)

تمامى فقيهان اهل سنت، گرفتن جزيه از ايشان را روا مى‌دانند. اما فقيهان اماميه، جايز نمى‌شمرند زيرا صابئان در شمار اهل كتاب نيستند.

استدلال طبرسى، همگون با گفتار شيخ طوسى در «الخلاف»است ]كه پيشتر ياد شد ].


(6) سوره محمد، آيه 47.
(7) سوره محمد، آيه 4.
(8) سوره توبه، آيه 29.
(الف)صحيحه عبدالكريم هاشمى را در مباحث پيشين [در مسائل گذشته كتاب جهاد، مترجم] ياد كرديم. اين روايت در حديث 2 باب 9 از بابهاى جهاد با دشمن در كتاب «وسائل الشيعه»ياد شده است. در اين روايت پس از تلاوت آيه جزيه، امام فرمودند: در اين آيه، خداوند قيد كتابى بودن را آورد. حال آيا به راستى ايشان و كسانى كه از كتاب آسمانى بى بهره‌اند، يكسانند؟! ظاهر استفهام انكارى از سوى امام (ع) آن است كه مفهوم لقب در آيه، حجت است [و آيه، گرفتن جزيه از غير اهل كتاب را نفى مى‌كند.]
(9) سوره بقره، آيه 61.
(10)مجمع البيان، طبرسى، ج1/249.


اسم الکتاب : فقه اهل بیت علیهم السلام - فارسی المؤلف : موسسه دائرة المعارف فقه اسلامی    الجزء : 8  صفحة : 6
   ««الصفحة الأولى    «الصفحة السابقة
   الجزء :
الصفحة التالیة»    الصفحة الأخيرة»»   
   ««اول    «قبلی
   الجزء :
بعدی»    آخر»»   
صيغة PDF شهادة الفهرست