است. باز مثل مزار شهيد ثالث، لرزش شانه‌هايش را شكار مى‌كنم. شايد محزون بود از شكوه فرو ريخته مسلمانان، از عظمت بر باد رفته آنها، از غفلت‌هايشان، از نيرنگ هزار رنگ توطئه گران و‌...‌. همهاين‌ها را در سخنرانى‌هايش در هند فرياد كرد. مى‌انديشم كه‌‌اى كاش رنگ دغدغه‌ها و افسوس‌هاى من نيز اين‌گونه بود.

تمپل‌گل‌ها

بلا تشبيه، هندوها به مسجدشان «مِندير» مى‌گويند. اين‌جا كشور هزار آيين است با مسجد و معبد و كنيسه و كليسا در همسايگى هم. به رغم تعجب ما، هندى‌ها به اين مسأله خو كرده‌اند‌؛ نه از مناظره و بحث و جنجال و تعصب دينى خبرى هست نه از تحقير و توهين و تهمت. رويدادى مثل «درامجانما بهومى» (مسجد بابرى) هم استثنايى بود كه خيلى دير تكرار مى‌شود. بعد از زيارت شهيد ثالث به پيشنهاد دوستان خانه فرهنگ و در هواى روح‌نوازى كه پس از بارش باران پديد آمده، راهى معبد «راداسومى» مى‌شويم. ساخت معبد هنوز به پايان نرسيده، چند استادكار، با طمأنينه و آرامش ‌كه ظاهراً يكى از ويژگى‌هاى مردمان اين سرزمين است‌ـ مشغول فعاليت‌اند. گفته مى‌شود كه احداث اين محل از صد سال پيش آغاز شده، ولى به نظر مى‌رسد كه با اين شيوه كار و اين حجم حوصله تا ده‌ها سال ديگر نيز كار به فرجام نرسد‌؛ اگرچه ثمره دلنشين اين حوصله و دقت، در شكوه و زيبايى نقش‌هاى اين بنا به خوبى رخ عيان كرده است.