نَفعِهِما»[1]. همين مسأله دليل حرمت آنهاست. هرچند برخى كارها حرام نيست، ولى انسان عاقل بايد قدرت سنجش داشته باشد و عمر خود را صرف كارى كند كه بيشتر نفع دارد تا ضرر.

يكى از بهترين ويژگيهاى دوران جوانى اين است كه اگر، خداى نكرده، انسان اشتباه و لغزشى مرتكب شود زود مى تواند آن را جبران كند. اگر فكر انسان يا رفتار او نادرست بود يا قدمى كج برداشت، براحتى، مى تواند جبران كند و مسير خود را تغيير دهد امّا در هنگام پيرى اينگونه نيست. در دوران پيرى بازگشت از راه كج و جبران گذشته ها بسيار مشكل است، چنانكه در مثال نيز گفته شده است كه «چوب تر را چنان كه خواهى پيچ». شاخه تر درخت را مى توان خم و مجدداً راست كرد امّا وقتى همان چوب خشك شد قابل تغيير نيست. اين همان حالت پيرى و جوانى است. روح و دل جوان مثل پارچه سفيد يا ظرفى بلورين تميز و شفاف است ولى در طول شصت، هفتاد سال زندگى آلودگيهايى براى او پيدا مى شود و مثل لكه هايى كه به تدريج پارچه سفيدى را آلوده كرده است به شكل اوّل باز نمى گردد.

در دوران عمر، كدورتها موجب مى شود كه شفافيّت و نشاط روح زايل شود. بنابراين، بايد قدر جوانى را دانست و خوب از آن استفاده كرد. بايد به دو نكته توجه شود: يكى علم و ديگرى عمل.

سعى كنيد عمر خود را در راه تحصيل علم يا انجام كارى كه وظيفه است صرف كنيد. در اين باره، علم و عمل مى تواند كارگشا باشد. اگر عمر و جوانى در راه افزايش معلومات صرف شود مطمئناً معلومات مفيد و

[1] سوره بقره: 219.